Jul 24, 2006

سانسۆڕ و خۆ سانسۆڕی خوشکی چکۆله ی ئینکیزاسیونه


سانسۆڕ چیه‌؟

سانسۆڕ به‌ کرده‌وه‌ی ده‌وڵه‌تێک یا خۆ ڕێکخراوێکی ته‌ئسیردانه‌ر، یا خۆ سیسته‌مێکی یاسایی ده‌کوترێت که‌ ناوه‌رۆکی بڵاوکراوه‌ێک کۆنتڕۆڵ بکه‌ن، یا گوتارێکی نابه‌دڵ ونه‌خوازراو بخه‌نه‌ ژێر فشار و یا ئه‌وه‌ی که‌ هه‌مو حه‌ول و ته‌قه‌لاێک بدرێت بۆ ئه‌وه‌ی که‌ به‌س نوسراوه‌ یا بیروبڕوا یا گوتارێکی خوازراو بڵاو بکریته‌وه‌.

ئه‌و بابه‌تانه‌ی که‌ سانسۆریان ده‌خرێنه‌ سه‌ر زۆرتر هه‌واله‌کان، بۆچونه‌ هونه‌ریه‌کان و بیر و بڕوا سیاسی و ئاینی و کۆمه‌ڵایه‌تی و ئه‌خلاقیه‌‌کان و هتد له‌ خۆ ده‌گرن.

له‌ هێندێک له‌ وڵاته‌ دێمۆکڕات و ئازاده‌کانی جیهان به‌ تایبه‌ت ئوروپایه‌کان سانسۆر قه‌ده‌غه‌یه‌ و وه‌ک به‌ندێکی یاسایی له‌ ناو یاسای بنه‌ڕه‌تی وڵاته‌کانیان داندراوه‌ و حکومه‌تی یاسامه‌ندی ئه‌و وڵاتانه‌ پشتیوانی و گاڕانتی و زه‌مانه‌تی نه‌بونی سانسۆڕ له‌ وڵاته‌که‌یان ده‌که‌ن. بۆ نمونه‌ له‌ وڵاتی ئاڵمان مافی ده‌ربڕینی بیر و بڕوا و هاوکات قه‌ده‌غه‌ بونی سانسۆڕ به‌ پێی ئاڕتیکێڵی 5 له‌ به‌ندی 1ی یاسای بنه‌ڕه‌تی ئه‌و وڵاته زه‌مانه‌ت کراوه‌ و ئه‌و به‌نده‌ له‌ کتێبی یاسای ئاڵماندا به‌م شێوه‌ی خواره‌وه‌ هاتوه‌ و ده‌ڵێ:

" هه‌مو که‌س ئه‌و مافه‌ی هه‌یه‌ که‌، بیر و بڕوای خۆی چ به‌ گوتار چ به‌ نوسراوه و چ به‌ وێنه‌ ده‌رببڕێت و له‌ ناو کۆمه‌ڵگاشدا بڵاوی بکاته‌وه‌ و له‌ ڕێگای هه‌مو سه‌رچاوه‌ێکی باوه‌ڕ پێکراو به‌ بێ هیچ به‌رگریلیکردنێک مه‌علومات بۆ خۆی وه‌رگڕێت و که‌ڵکیان لێ ببینێت. ئازادی بڵاوکراوه و بڵاوکه‌ره‌وه‌‌ (مه‌تبوعات یا پرێسه‌) و ئازادی هه‌واڵنێری له‌ ڕێگای میدیاکان و فیلمه‌وه‌ به‌ هه‌مو تاکێک ده‌درێت. هیج جۆره‌ سانسۆڕێک له‌م بوارانه‌دا ڕێگای پێنادرێت."    له‌ وڵاتێکی ئازاد یا خۆ نیوه‌ ئازاد هیچ نه‌بیت ڕێگا به‌ پێش سانسۆر نادرێت، (نمونه‌ی پێش سانسۆڕ‌ ئه‌وه‌یه‌ که‌ له‌ ئێران پێی ده‌ڵێن ئیڕشادی ئیسلامی یا خۆ گوزینێش،) واته‌ هیچکه‌س له‌ خۆڕا و له‌ پێش ئه‌وه‌ی که‌ شتێک بڵاو بکاته‌وه‌ یا قسه‌ێک بکات یا فیلمێک و کاریکاتۆڕێک بلاو بکاته‌وه‌، به‌رگیری لی ناکه‌ن، به‌ڵام هه‌مو که‌س ده‌بیت له‌ به‌رابه‌ر یاسا دا به‌رپرسیار بێت و ئه‌و شته‌ی که‌ دژی یاسا بێت واته‌‌ ئیهانه‌ت به‌ که‌سێک یا کۆمه‌ڵێک یا دینێک و هتد بکات، بۆخۆی بڵاوی نه‌کاته‌وه‌، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی که‌ دوای بڵاو بونه‌وه‌ یاساێکیان هه‌یه‌ به‌ ناوی دوای سانسۆر و له‌م کاته‌دایه‌ که‌ یه‌خه‌ی خاوه‌ن بڵاو کراوه‌که‌ ده‌گرن و لێپڕسینه‌وه‌ی لێ ده‌که‌ن که‌ بۆچی به‌ پێچه‌وانه‌ی یاسا جوڵاوه‌ته‌وه‌ و بابه‌تی دژی یاسایی بڵاو کردۆته‌وه‌ و له‌م حاڵه‌ته‌دا به‌ پیی ڕاده‌ی خراپی ئه‌و بابه‌ته‌ و ڕاده‌ و ڕێژه‌ی بڵاو بونه‌وه‌ی و به‌ پێی لێکۆڵینه‌وه‌ له‌ دادگاێک سزای ده‌ده‌ن. (ڕه‌خنه‌ به‌ هیچ شێوه‌ێک لێپڕسینه‌وه‌ی نیه‌، مه‌گه‌ر تۆمه‌تی ناڕاست بێت یا خۆ له‌ عورفی نوسین چوبێته‌ ده‌ر). دیاره‌ زۆر که‌م پێش دێت که‌ که‌سێک به‌ یاسا بدرێت، بۆ ئه‌وه‌ی که‌ ئازادی له‌م وڵاتانه‌ زۆر به‌ربڵاوه‌ و شعوری گشتیش زۆر به‌رزه‌ و خه‌ڵک یا نوسه‌ر یا کاریکاتۆریست یا هه‌ر که‌سێکیتر ئه‌وه‌نده‌ ئازادیان پێدراوه‌ که‌ تا مه‌رزی سوری یاسا ده‌چنه‌ پێش، به‌ڵام که‌متر له‌ مه‌رزه‌ سوره‌که‌ ده‌په‌ڕنه‌وه‌. جار و بار له‌ سه‌ر نه‌مانی خه‌ته‌ سوره‌که‌ش قسه‌ زۆر ده‌کرێت و کێشه‌ دروست ده‌بیت که‌ له‌م حاله‌ته‌دا دادگای باڵا یا حکومه‌ت ته‌داخول ده‌که‌ن. بۆ نمونه‌‌ پارێکه‌ له‌ دانمارک و دواتر له‌ چه‌ند وڵاتی ئوروپاییتر له‌وانه‌ فه‌رانسا و بلژیک و ئاڵمان و چه‌ند وڵاتی تریش به‌ هۆی کێبه‌رکێی کاریکاتۆری که‌ له‌ سه‌ر موحه‌مه‌د پێغه‌مبه‌ری موسوڵمانه‌کان به‌ڕێوه‌ چو و ناڕه‌زایه‌تی زۆربه‌ی حکومه‌ت و گروپه‌‌ ئیسلامیه‌کانی به‌دواوه‌ بو، یاسا هیچ لیپرسینه‌وه‌ێکی له‌ به‌ڕێوه‌به‌ره‌کانی ئه‌م کێبه‌رکێیه‌، یا خۆ کاریکاتۆریسته‌کان یا خۆ ئه‌و ڕۆژنامانه‌ی که‌ کاریکاتۆڕه‌کانیان بڵاویان کردبوه نه‌کرد و به‌ ناوی ئازادی ڕا ده‌ر بڕین و زه‌مانه‌تی قه‌ده‌غه‌بونی سانسۆڕ، له‌ گوڵ کاڵتریان پی نه‌وتن. هێندێک که‌س پێیان وابو که‌ لێپڕسراوه‌کانی ئه‌و کاره‌ ده‌بێت به‌ یاسا بسپێردرێن چونکو له‌ خه‌تی سور لایانداوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی که‌ ئیهانه‌تیان به‌ یه‌ک میلیارد موسوڵمان کردوه‌، به‌ڵام که‌سانیکیتریش وتیان که‌ کاریکاتۆریست له‌ وڵاتی خۆی شۆخی به‌ گه‌وره‌ترین پیاو یا ژنی حکومه‌تی وڵاته‌که‌ی یا خۆ پاپی کلیسا ده‌کات و یاسا یه‌خه‌ی ناگرێت، ده‌با موسوڵمانه‌کانیش فێر ببن ڕێز له‌ ئازادی بیر و ڕا ده‌ربڕین بگرن. به‌ جۆرێک که‌ له‌ ئاڵمان ئه‌نگێلا مێڕکێل سه‌دری ئه‌عزه‌م ده‌خاڵه‌تی کرد و به‌ توندی پشتیوانی له‌ بڵاو بونه‌وه‌ی کاریکاتۆره‌کان و ده‌ربڕینی ئازادی بیر و بڕوا و قه‌ڵم کرد و دژی سانسۆڕ له‌ وڵاته‌که‌ی ڕاوه‌ستا.  ئینکیزاسیۆن چیه‌ و له‌ کوێوه‌ سه‌رچاوه‌ی گرتوه‌؟ئینکیزاسیۆن وشه‌ێکی لاتینیه‌ که‌ به‌ مانای پشکنین دێت و من باس‌ له‌ مانا عامیه‌که‌ی واته‌ پشکنینی بیر و باوه‌ڕ ده‌که‌م. ئینکیزاسیۆن به‌ فۆڕمی دادگایکردنه‌کانی سه‌ده‌کانی ناوه‌ڕاست ده‌کوترێت که به‌ پیی شه‌ڕعی مه‌سیحی کاتولیکی، مرۆڤ دادگایی و تاوانبار ده‌کران و به‌ خراپترین و ناشیرینترین شێوه‌ مرۆڤه‌کانیان دوای حوکمی دادگای کاتۆلیکی ده‌کوشت. ئه‌وان هه‌روه‌ها مه‌سیحیه‌ ڕێفۆڕمخوازه‌کان و هه‌روه‌ها بیرجیاوازان و پیاوه‌ زاناکان بۆ وێنه‌ گالیله‌یان حوکم ده‌دان و داوایان لێده‌کردن که‌ تۆبه‌ بکه‌ن یا خۆ له‌ بیر و بڕوا و وته‌کانیان پاشگه‌ست ببنه‌وه‌. هه‌ر که‌س تۆبه‌ی کردبایه‌ نه‌یان ده‌کوشت، به‌ڵکو سزای که‌متر له‌ مردنیان ده‌دایه‌! ئه‌گه‌ر چی ئه‌م دادگایانه‌ له‌ سه‌ده‌کانی ناوه‌ڕاست له‌ ئوروپا سه‌ریان هه‌ڵدا و به‌ دوا ئه‌ودا ڕینێسانس (ڕێنێسانس وشه‌ێکی فه‌ڕانسه‌ویه‌ و به‌ مانای له‌ دایک بونه‌وه‌ی نوێ یا دوباره‌ له‌دایکبونه‌وه‌ دێت) و ده‌وره‌ی ڕۆشنگه‌ری و مۆدێڕنیزم سه‌ری هه‌ڵدا و ئوروپا ئه‌مڕۆکه‌ به‌م شێوه‌ی ئێستا ده‌ژی که‌ سانسۆر به‌ ته‌واوی قه‌ده‌غه‌یه‌ به‌ڵام ئه‌م جۆره‌ دادگایانه‌ هه‌ر ئێستا له ئێران، عه‌ره‌بستانی سعودی و وڵاته‌ موسوڵمانه‌کانیتر به‌رده‌وامن و له‌ ژێر ناوی ئایین کۆلکه‌ مه‌لاێک حوکمی شه‌ڕعی بۆ به‌شه‌ری هاونه‌وعی خۆی به‌س له‌ به‌ر خاتری ده‌ربڕینی بیر و بڕوا، ده‌بڕێته‌وه و له‌ ئه‌شکه‌نجه‌ و بڕینی قامکی ده‌سته‌وه‌ تا ته‌واوی ده‌ست و بڕینی سه‌ر و شه‌لاق و سه‌نگسار و هه‌ڵواسین واته‌ ئێعدام به‌ ته‌نافی دار‌ مه‌حکومیان ده‌که‌ن‌! بۆ مه‌علوماتی زۆرتر تکایه‌ سه‌ردانیکی ئێران یا خۆ عه‌ره‌بستان بکه‌ن و بیر و بڕواتان ده‌رببڕن!!یۆهان نێسترۆی، یاریکه‌ری به‌ناوبانگی شانۆ له‌ شاری وین پێته‌ختی‌ ئوتریش که‌ له‌ ساڵه‌کانی 1801-1862 ژیاوه‌ وتویه‌تی:" سانسۆڕ لاوترینی ئه‌و دو خوشکه‌ خراپه‌کاره‌یه‌، خوشکه‌ به‌ ته‌مه‌نترینه‌که ناوی ئینکیزاسیۆنه‌" واته‌ دو خوشکی خراپه‌کار هه‌ن، که‌ گه‌وره‌که‌یان ئینکیزاسیون یانی گه‌ڕانی بیر و باوه‌ڕی مرۆڤ و خوشکه‌ چکۆله‌که‌یان سانسۆڕه‌، ئه‌مه‌ ئه‌وه‌ش ده‌گه‌ێنێت که‌ سانسۆڕ فۆرمێکی خاوتری ئینکیزاسیونه‌.

سانسۆڕ له‌ ناو کورد دا و چه‌ند ورده‌ گله‌یێکسانسۆڕ له‌ ناو ئێمه‌دا کورد وته‌نی له‌ خوا به‌زیا بێت زۆر باشه‌! ئه‌وه‌نده‌ زۆره‌ که‌ که‌م و کوری تێدا نیه‌! له‌ لایکه‌وه‌ که‌س ناوێرێت بابه‌تیک بڵاو بکاته‌وه‌، یه‌که‌م ئه‌وه‌ی که‌ ده‌بیت ڕه‌خنه‌ له‌ که‌س نه‌گریت و دژی که‌س نه‌نوسیت، چونکو بێ یه‌ک و دو به دوژمنایه‌تی چاوی لێده‌کریت و سانسۆڕ ده‌کرێت، دوهه‌م ئه‌وه‌ی که‌ به‌س ده‌بێت تاریف و ته‌مجید له‌ به‌رانبه‌ره‌که‌ی بکرێت و به‌ شاخ و باڵیاندا هه‌ڵبدرێت، جا ئه‌مه‌ بیشک باشه‌ و بڵاویش ده‌کریته‌وه‌!
له‌ لایکی تره‌وه نوسه‌ر یا خۆ ئه‌و که‌سه‌ی که‌ له‌سه‌ر بابه‌تێک شتێک بڵاو ده‌کاته‌وه‌ له‌ گه‌ل ڕه‌خنه‌ی توندی خۆشیدا که‌ ده‌یگرێت، با ئیهانه‌ت و ته‌وهین به‌ به‌رانبه‌ره‌که‌ی خۆی نه‌کات، ڕه‌خنه‌ ته‌وهین و شتی نا ڕاست نیه‌ به‌ڵکو ڕه‌ت کردنه‌وه‌ی بیر و بۆچون یا خۆ کرده‌وه‌ێکی به‌رانبه‌ره‌که‌ته‌، جا ئه‌و به‌رانبه‌ره‌ حیزبێک بێت یا خۆ حکومه‌تیک یا کارێکی هونه‌ری یا سیاسی یا خۆ کلیسا و مزگه‌وت و دێڕ و ئه‌مانه‌ بێت.جاری واشه‌ مرۆڤ تاریفی شتێک یا خه‌تیک ده‌کات، به‌ڵام ئه‌م تاریفه‌ ئه‌گه‌ر باشیش بێت، هێندێک که‌س ڕه‌تی ده‌که‌نه‌وه‌ به‌ دڵیان نیه‌ و له‌ ئاکامدا ده‌سبه‌جی سانسۆڕی ده‌که‌ن‌ و بۆ نمونه‌ ئه‌گه‌ر سانسۆڕچی ماڵپه‌ڕێکی ئینتێڕنێتی هه‌بێت یا که‌ناڵێکی تلویزیۆنی و یا ڕادیو، له‌وی بڵاوی ناکاته‌وه، ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر شته‌که‌ی پی مه‌نتقیش بێت باسی ناکات بۆ ئه‌وه‌ی که‌ خه‌ته‌که‌ی خۆی ده‌چێته‌ ژیر پڕسیار، که‌ ئه‌مه‌ به‌س دوگماتیزم ده‌گه‌ینێت و نیشان ده‌دات که ئه‌و خه‌ته‌ی ئه‌و ئه‌مڕۆیی نیه‌ و پێویستی به‌ ئاڵ و گۆڕه‌‌. به‌ بڕوای من هه‌مو شتێک ئال و گۆڕی به‌سه‌ردا دێت و ده‌بێت دایمه‌ن باوه‌ش به‌ره‌و ئاڵ و گۆڕ ئاوه‌ڵه‌ بێت. ئایینی ئیسلامی توندڕه‌و و یه‌هودی توندڕه‌و هیچ ئاڵو گۆڕێکیان له‌ گه‌ڵ چونه‌پیشه‌وه‌ی مروڤ به‌ خۆیاندا پێک نه‌هیناوه‌، بۆیه‌ ئه‌مڕۆکه‌ کێشه‌یان هه‌یه‌ له‌ گه‌ڵ شته‌ نوێکاندا. هاوکات مارکسیسته‌کانیش که‌ من پێم وایه‌ ده‌بیت هه‌ڵگری نویترین بیر و باوه‌ڕه‌کان و ئینسانیترین باوه‌ڕه‌کان بن، له‌ به‌ر ئه‌وه‌ی که‌ له‌ ترسی به‌رچه‌سپ خواردن هیج ئاڵ و گۆڕێکیان نه‌کردوه‌، له‌ ڕه‌وتی ئاڵ و گۆڕه‌کان وه‌دوا که‌وتون. ئه‌وه‌تا ئه‌مرۆکه‌ له‌ نه‌بونی چه‌پدا سه‌رمایه‌داری و پارلمانتاریزمی کاپیتالیستی خۆی وه‌ک ئالتیرناتیڤێکی به‌ هێز ده‌رخستوه‌ و بته‌وێ و نه‌ته‌وێت کۆمه‌ڵانی خه‌ڵکی له‌ ده‌وری خۆی کۆ کردۆته‌وه‌ و ئه‌وه‌تا به‌رینترین ئازادی و دیمۆکڕاسی سه‌رمایه‌داریان پێک هێناوه‌ و پشتیوانی له‌ قه‌ده‌غه‌ بونی سانسۆر به‌ هه‌ر شکڵێک ده‌که‌ن. هاوکات چه‌وساندنه‌وه‌ی مۆدێڕن و کۆلۆنیالیزه‌ کردن و دابه‌ش کردنی جیهانیش هه‌ر به‌رده‌وامه و چه‌پ هێنده‌ بێ هێزه‌ ده‌نگی به‌ هیچ کوی ناگات، بۆ ئه‌وه‌ی که‌ له‌گه‌ڵ ئاڵ و گۆره‌کان نه‌هاتونه‌ته‌ پێش و ئێستاش حازر نین ئاڵ و گۆر بکه‌ن. بۆ نمونه‌ ئیمه‌ له‌ کوردستان گه‌وره‌ترین کێشه‌مان نه‌بونی سه‌ربه‌ستی نه‌ته‌وایه‌تیه‌‌، بۆ حه‌ڵی ئه‌م کێشه‌، هیندێک له‌ حیزبه‌کان به‌ ته‌مان کورد به‌ خواستی حیزبه‌کانی خۆیان به‌رنه‌ ناو ئالیانسێکی نه‌خوازراوه‌وه‌ به‌ ناوی فێدڕالیزمی ئێڕانی! کێشه‌که‌ به‌مه‌ نه‌ ته‌نیا حه‌ل نابێت، به‌ڵکو عێڕاقیزه‌ی ده‌کات، بۆیه‌ هه‌لی ڕه‌خساو و هه‌ڵکه‌وتو بۆ کورد ده‌بیت به‌ سه‌ربه‌خۆیی نه‌ته‌وه‌یی کۆتایی پێ بێت و ئاپاڕتایدی نه‌ته‌وه‌یی کورد به‌ سه‌ربه‌خۆیی ڕزگاری ده‌بێت‌! ئالێره‌دایه‌ که‌ حیزبی به‌ که‌ڵک بۆ گه‌لی کورد ئاڵای سه‌ربه‌خۆیی هه‌ڵده‌کات و خه‌ڵک شوێن ئه‌م شیعاره‌ ستڕاتیژیه‌ گرنگه‌ ده‌که‌ون، نه‌ک مانه‌وه‌ به‌ زۆر له‌ چوار چێوه‌ی ئێڕاندا.   ‌  با بێمه‌وه‌ سه‌ر سانسۆڕ: سایتێکی سه‌ر به‌ حیزبیکی کوردی ڕاست، باسێکی کرێکاری و مارکسیستی بڵاو ناکاته‌وه‌، ئه‌گه‌ر چی خۆشی به‌ شیعار پشتیوانی له‌ مافی ئه‌و کرێکاره‌ هه‌ژاره‌ ده‌کات یا خۆ ده‌زانیت که‌ چه‌وساندنه‌وه کاریکی دژی مرۆڤانه‌یه‌ و له‌ ئازادی و دیمۆکڕاسی به‌دوره‌، به‌ڵام له‌ به‌ر ئه‌وه‌ی که‌ حیزبیکی چه‌پ ئه‌م باسانه‌ ده‌کات، ئه‌و بڵاوی ناکاته‌وه، ئه‌مه‌ نا دیمۆکڕات بون و نا هه‌مه‌ چه‌شن بون ده‌گه‌ێنێت‌!!سایتیکی سه‌ر به‌ حیزبێکی کوردی چه‌پ، باسیکی نه‌ته‌وایه‌تی، ئه‌گه‌ر چی خۆشی به‌ پشتیوانی مافی نه‌ته‌وه‌کان ده‌زانێت و له‌م باره‌وه‌ تێئۆری هه‌یه بلاوی ناکاته‌وه‌‌، هه‌روه‌ها نوسین له‌ سه‌ر سیسته‌می دێمۆکڕاسی رۆژئاوایی که‌ زۆر خاڵی باش و به‌ که‌ڵک و ئینسانی تێدایه‌، بلاو ناکاته‌وه‌، چونکو ده‌ترسێت حیزبه‌ هاوخه‌ته‌کانی خۆی به‌رچه‌سپی سازشکار یا خۆ ڕویزیونیست و لیبڕاڵی و ناسیونالیستی و ئه‌مانه‌ی لێبده‌ن. ئه‌م نمونانه‌ ئه‌وه‌ ده‌گه‌ێنن که‌ حیزبه‌ چه‌پ و ڕاسته‌کانی کۆمه‌ڵگای کورده‌واری بیریان ته‌سکه‌ و چاولیکه‌ری له‌ یه‌کتر ده‌کن و وه‌ک حیزبی مودێڕن هه‌لس و که‌وت له‌گه‌ڵ یه‌کتر و کۆمه‌ڵگا و ده‌وره‌ و زه‌مانه‌ی ئێستای خۆیان ناکه‌ن. ڕۆشنبیر و سیاسه‌توانی کورد پێویسته خۆی حیرفه‌یی کاته‌وه‌، خۆی ئه‌مرۆیی بکاته‌وه‌، ئاڵ و گۆر له‌ خۆیدا پیک بێنێت، زیندو بێته‌وه‌، ته‌پ و تۆزی کۆن له‌ خۆی ده‌رکات و کای کۆن له‌مه‌ زیاتر به‌ با نه‌کات، ده‌وره‌ی سه‌رۆکایه‌تی مه‌رزدار بکات و سه‌رۆک نه‌بێته‌ خاوه‌نی حیزب، به‌ڵکو دوای ده‌وره‌که‌ی خۆی یا له‌ حیزبه‌که‌یدا درێژه‌ به‌ کار بات، یا ببێته‌ موشاوێر و یا خۆی بخاته‌ پشوی ته‌واو بونی کار (بازنشه‌ست بێت). هاوکات حیزب واز له خۆ گه‌وره‌ بینین بێنێت و ئه‌وه‌نده‌ بێت که‌ هه‌یه‌ و دایمه‌ حه‌ول بات که‌ گه‌وره‌تر و جه‌ماوه‌ریتر ببێته‌وه‌. واز له‌ سانسۆر بێنێت و هه‌مو بیر و باوه‌ڕێک بڵاو بکا‌ته‌وه‌ و پێویست و حه‌یاتیه‌ که‌ ئاڵ و گۆڕیش له‌ خۆیاندا پیک بێنن‌. ‌رۆژنامه‌وانی ئازاد ده‌بیت ببێته‌ باو له‌ کوردستان و له‌ پیشدا پێویسته‌ که‌ حیزبه‌کان و ڕۆشنبیران ئه‌مه‌ بکه‌ن، با خه‌ڵکیش دوایان که‌ون. په‌ره‌ به‌ ئازادی بده‌ن و له‌ عه‌ینی حاڵدا گوێ له‌ بیری جیاواز و دژی خۆشیان بگرن و بیبیستن و له‌ گه‌ڵ ئه‌وه‌دا که‌ دوژمنایه‌تی ناکه‌ن، وڵامی خۆیانی بخه‌نه‌ پاڵ و دڵنیابن که‌ خه‌ڵک مه‌نتقیترین وڵام هه‌ڵدابژێرن. دێمۆکڕاسی به‌ شیعار پێک نایات، به‌ڵکو به‌م کرده‌وانه‌ی سه‌ره‌وه‌ پێک دێت، هه‌ر که‌س یا هه‌ر حیزبێک ئه‌و خاڵانه‌ی سه‌ره‌وه‌ و هێندێک خاڵی گرنگیتریش ڕه‌چاو بکات، ئه‌وه‌ دێمۆکڕاته‌ و به‌ دلنیایه‌وه‌ به‌رینترین کۆمه‌ڵ و جه‌ماوه‌ری خه‌ڵک له‌ ده‌وری ئه‌و کۆ ده‌بنه‌وه،‌ نه‌ک حیزبێک که‌ پشتیوانی له‌ به‌رینترین دێمۆکڕاسی له‌ شیعاردا ده‌کات، به‌ڵام له‌ کرده‌وه‌دا به‌س خۆی قه‌بوڵه‌ و حازر نیه‌ بڵاو کراوه‌یک که‌ دژی خۆی بێت بڵاوی ‌کاته‌وه و ‌سانسۆڕ بکاته‌ کاری ڕۆژانه‌ی خۆی و به‌م شێوه به‌ حیسابی خۆی چاوی کۆمه‌ڵگا ده‌به‌ستێت‌! دیاره‌ کۆمه‌ڵگا به‌مه‌ چاوی نابه‌سترێت، چاو له‌ خه‌ڵکی کوردی بنده‌ستی ئێران بکه‌ن، سه‌ره‌ڕای به‌رینترین سانسۆڕ و خه‌فه‌قان و جیاوازی و ئاپارتاید و خنکاندنی ئازادی، به‌ڵام هه‌مو شتیک ده‌زانن و ده‌بیستن و چاوه‌ڕێی کرده‌وه‌ی دروستی حیزبه‌کانن و ئاماده‌ی به‌ڕێوه‌ بردنی وڵاتێکی سه‌ربه‌خۆ و ئازاد و دێمۆکڕاتی نه‌ته‌وه‌یین و‌ ئیتر له‌مه‌ به‌ دوا ناچنه‌ ژیر هیج به‌ره‌یکی ژێرده‌سته‌ی ئێرانی و به‌ حکومه‌تی سه‌ربه‌خۆ نه‌بێت ڕازی نابن. ئه‌وان مافی چاره‌ی خۆ نوسین، واته‌ حه‌قی هه‌ڵبژاردنیان هه‌یه‌ و حازر نابن هیچ که‌س و هیچ حیزبێک و هیچ نه‌سیحه‌تکه‌رێکی فارس ڕێگای فیدڕالیزمی ته‌واویه‌تی ئه‌رزی ئیرانیان نیشان بدات، ئه‌وان خۆیان ده‌زانن چیان ده‌وێت، هه‌ر ئه‌وه‌ی که‌ تا ئێستا ویستویانه‌، سه‌ربه‌خۆیی و حکومه‌تی نه‌ته‌وه‌یی!
ئه‌یوب ڕه‌حمانی
rahmayub@yahoo.de
5ی پوشپه‌ڕی 2706

Jul 19, 2006

ئه‌مه‌ش له‌ عه‌ره‌بێکی‌ هه‌ست ناسک


با هه‌ر بڵێین سه‌دام دیکتاتۆر بوه‌ و خه‌ڵک بێزی لێ ده‌که‌ن. به گوێره‌ی هه‌واڵی الشرق الاوسط "مه‌نسوور الشێیبانی" شاعیری سعوودی له‌ "ره‌غد" کچی دیکتاتۆری پێشووی عێراق خوازبێنی کردوه‌.



جائه‌م شاعیره‌ عه‌قڵ بۆگه‌نه‌ سێ خه‌ونی خۆیی له‌م پێوه‌ندی ژن و مێردایه‌تیانه دا به‌م چه‌شنه‌ ده‌خاته‌ روو . ئه‌م شاعیره‌ ده‌ڵێیت هیوام ئه‌وه‌یه‌ کاتێ که ئه‌م پێوه‌ندییه‌ی ئێمه‌ سه‌ری گرت!!!!! سێ منداڵم لێی بێت. یه‌کێکیان عێراق ئازاد بکات. ئه‌وی دیکه‌یه‌ن فه‌له‌ستین ئازاد بکات. ئه‌وی دیکه‌یشیان ببێته‌ خزمه‌تکاری ملک عه‌بدوڵا پادشای عه‌ربستان.



ئه‌مه‌ش له‌ رۆشن بیره‌ عه‌ره‌به‌کانیش که‌ ده‌یان هه‌وێت چاره‌نووسی منداڵه‌کانیان خۆیان دابینی بکه‌ن.... و به‌س بۆ شه‌ڕاشۆیی به‌خاوه‌نیان ده‌که‌ن. خۆ له‌ مه‌یاندا به هه‌ڵه‌ی نه‌گووتوه‌ که‌ تا ده‌ییان کوڕ و کوڕه‌زای عه‌ره‌ب بێته‌ سه‌ر گۆیی زه‌وی........ هێشتا نه‌ک عێراق و فه‌له‌ستین به‌ڵکو ته‌واوی موسڵمانان هه‌ر وه‌ها له‌ ژێر چه‌تری چه‌وسانه‌وی بۆگه‌نی خۆیاندا رۆژ ڕه‌شیه‌کانیان ده‌بژێرن.



له‌ سه‌ده‌ی 21دا رۆشن بیرێکی عه‌ره‌ب ده‌یهه‌وێت منداڵه‌که‌ی بکات به خزمه‌تکاری پادشای عه‌ربستان. زینده‌ به‌ چاڵ کردنی منداڵانیان هه‌ر درێژی هه‌یه‌. یان لانی که‌م؛ له‌ خۆێنی گه‌مژه‌ییان دا هه‌ر ماوه‌.

Jul 9, 2006

شانازی به‌ رابردوو‌


له نێو ته‌واوی نه‌ته‌وه‌ موسڵمانه‌کان دا هه‌موویان شانازیان به‌ رابردویانه‌وه‌یه‌ و که‌س ناڵێ ئه‌ی ئه‌مڕۆ چیمان بۆ مێژوو جێ هێشتوه؟؟؟؟؟؟‌
ته‌واوی موسڵمانان له‌ به‌ر ئه‌وه‌ی که شوێن بیرۆکه‌ی دونیا ئاخر و قبر و قیامه‌ت که‌وتوون؛ ئیتر شوێن پێشکه‌وتن و زانیاری و زانست ناکه‌ون . بۆیه‌ له‌ سه‌ده‌ی پازده‌ به‌م لاوه‌ له نێو موسڵمان دا به‌ ده‌گمه‌ن که‌سانێک هه‌ڵکه‌وتبن که داهێنه‌ر و خاوه‌ن بیرۆکه‌یه‌ک بن که له‌ سه‌ر کۆمه‌ڵگا کاریگه‌ریان بو بێت .
فارسه‌کان  هه‌ر ده‌ڵێن ئه‌بوو عه‌لی سینا و رازی و ملا صدرا  و ………..
کورده‌کانیش شانازی به‌که‌سانێکه‌وه‌ ده‌که‌ن که‌ هیچیان بۆ کورد نه‌کردوه‌ وه‌ک سه‌لاح الدین ئه‌یووبی و که‌ریم خانی زه‌ند و موزه‌فه‌ر په‌رته‌و ماه‌ و....

به‌رده‌وام موسڵمانه‌کان له دروشم دا خۆیان ده‌پارێزن له ‌غه‌یره‌ موسڵمان و پێیان وایه‌ ئه‌گه‌ر که‌سێک به‌لایان دا بچێت و یان شوێن خوو ره‌وشتی ئه‌وان بکه‌وێت ئه‌وا کافر بوه‌ و جێگای جه‌هه‌نه‌مه‌ .
 به‌ڵام خۆ موسڵمانان بیریان له‌وه‌ نه‌کردوه‌ته‌ه‌و که ئه‌گه‌ر هه‌ر ئه‌و غیره‌ موسڵمانانه نه‌بوایه‌ن؛ ئێمه‌مانان ناوی کامپیوتریشمان نه‌ده‌بیست ره‌نگی گلۆپ و وزه‌ی کاره‌بامان نه‌ده‌بینی ، ده‌نگی رادیو و ته‌له‌فیزیونمان نه‌ده‌بیست......
که‌ئه‌و ‌(با بڵێین )غه‌یره‌ موسڵمانانه‌!!!!!!! شتێک ئه‌دۆزنه‌وه‌ یان داهێنانێک ده‌که‌ن  موسڵمانان ده‌ڵێین ئه‌وه‌ خۆ له‌ ناو قورعانه‌که‌ی خۆمان دا ئاماژه‌ی پێ دراوه‌ !!!!!!!!  
ده‌ی با ئاماژه‌ی پێ درابێت مه‌رج ئه‌وه‌یه‌ چاوی دیتن و عه‌قڵی داهێنانمان  ببێت .
 به‌داخه‌وه‌ ته‌نیا شتێک که‌ ئێستا له‌ ئیسلام ماوه‌ته‌وه‌ ؛ سه‌ربڕین و ئاواره‌یی و شه‌ڕی مه‌زهه‌بی ناو خۆیی ئیسلام و شه‌ڕ و کوشتاری عومه‌رییه‌کان و عه‌لییه‌کانه ....

Jun 23, 2006

رۆژێکی شاد بۆ منداڵان

 
ئه‌مڕۆ منداڵانی مه‌ریوانی رۆژیکی پر له‌ شادی و پێکه‌نین ، پڕ له کۆلاره‌ و تیزان و هه‌ڵپه‌ڕکێ و سروودیان تێپه‌ڕاند .
بۆ ماوه‌ی چوار کاتژمێر منداڵان رۆژێکی پڕ له گه‌مه‌ و کایه‌ و خۆشییان له‌ گه‌ل باوکان و دایکان و به‌شداربوان تێپه‌راند.

ناوه‌ندی لایه‌نگری له‌ مافی منداڵان لقی مه‌ریوان به هاوکاری باخچه‌ساوایه‌کانی شار و هه‌روه‌ها به‌به‌شداری خه‌ڵکی شار  به‌م چالاکیه‌ هه‌ڵسابوون .
به‌و هیوایه‌ که سه‌رجه‌م منداڵانی جیهان به گشتی و منداڵانی کوردستان ‌ به‌تایبه‌تی ؛ ئاسۆیی هیوا و ئاواته‌کانیان به‌رو تۆبه‌ نه‌ڕوات.
و هه‌مووان دژی به توند وتیژی دژ به منداڵان،رابوه‌ستین .

" مه رگی باڵنده مه رگی فڕين نيه"

  به‌داخه‌وه ديسان ژيانی ژنێک به تراژديای مه‌رگ و ئێشقدا كۆتايی پێهات. كچێكي 17 ساڵان به تاوانی پساندنی زنجيری سوننه‌ت و مه‌زهه‌ب له مه‌عبه‌دی كۆنه‌په‌رستیدا قوربانی كرا.
   ديسان په‌نجه‌ی جه‌لادی شه‌ره‌ف به خوێنی ژنێك سوور بوو كه ويستی له بازنه‌ی ياسا كۆن و دياریكراوه‌كان ده‌رباز بێت.
 مه‌رگي دڵته‌زێنی (دوعا) به رِاستی رووداوێكی ناله‌بار و سه‌ير بوو، واته په‌لامارێكی دڕندانه به‌سه‌ر ژنێكدا به بيانووی پاراستنی شه‌ره‌ف.
      ئه‌و كاره‌ســاته له حاڵێكدا روویداوه كه حكوومه‌تــی هه‌رێمی كوردستان بۆ به‌هێزكردنی بزاڤی به‌رانبه‌ری خوازانه‌ی ژنان پشتگيریی ئابووری و مه‌عنه‌ویی رێكخراوه‌كان، چالاكـــان و ته‌نانه‌ت بزووتنه‌وه‌ی ژنانی ناوچه‌كانی تر ده‌كات.
       (دوعا) له‌كاتێكدا به‌ردباران كرا و ته‌رمه‌كه‌ی به‌سه‌ر خاك و به‌ردی شه‌قامه‌كاندا كێشرا كه هێشتا بڕيارنامه‌ی كۆنفرانسی جيهانیی ژنانی كورد له هه‌ولێر له‌سه‌ر سايته‌كاندايه و هێشتا به‌شداربوان ماندوويه‌تیی سه‌فه‌ريان پێیه.
ئه‌م جه‌نايه‌ته زايه‌ڵه‌ی مه‌ترسيیه‌كـی گه‌وره‌يه كه‌ له گوێی مــرۆڤی روشنبير و ئـازادیخــوازدا ده‌زرنگێته‌وه تا به شێوه‌يه‌كی راديكال و به‌ربڵاو دژ به ياسا كــۆن و نالــه‌باره‌كان بوه‌ستن و لــه
كۆمه‌ڵگادا بزووتنه‌وه‌يه‌كی گشتی سازكه‌ن.
 خه‌باتی به‌رهه‌ڵستانه و رِاوه‌ستان به‌رانبه‌ر به قانـوونه نووسراو و نه‌نووسراوه دواكه‌وتوه‌‌كان ئه‌ركی هه‌موو ئينسانێكی ئازاديخوازه، كه ئه‌م راستيه به جه‌ماوه‌ر بسه‌لمێنين، ژن ئامراز و مڵكی پياو نيه و هه‌ردووكيان مافی يه‌كسانی بنه‌ماڵه‌يی و كۆمه‌ڵايه‌تييان هه‌يه.
له كۆتاييدا ژنانی نووسه‌ری كورد چاوه‌رِوانی سزادانی تاوانبارانی ئه‌م كاره‌ســاته نائينسانيه و ده‌ركردنی ده‌ستوورێكی نوێ بۆ به‌رگــری كردن له په‌ره‌پێدانی كوشتنی ژن به بيانووی پاراستنـی شه‌ره‌ف ده‌كه‌ن:

به‌ڕێز سه‌رۆکی حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان
به‌ڕێز سه‌رۆکی هه‌رێمی كوردستان
به‌ڕێز سه‌رۆکی پارله‌مانی كوردستان
به‌ڕێز وه‌زیری رۆشنبيری كوردستان
 به‌ڕێز وه‌زیری دادی كوردستان
 به‌ڕێز وه‌زیری مافی مروڤی كوردستان
 سه‌رجه‌م ده‌زگا رِاگه‌ياندنه‌كان
سه‌رجه‌م رێكخراوه مه‌ده‌نيه‌كان


                    سه‌رۆکی كۆميته‌ی ژنانی نووسه‌ری پێنی كوردی
                                      سيمين چايچی

Jun 22, 2006

به‌یاننامه‌ی پارله‌مانی کردستان سه‌باره‌ت به‌ كوشتنی"دوعا"و 24ی ئێزیدی دیكه‌

په‌رله‌مانی كوردستان رۆژی (یه‌كشه‌ممه‌) به‌یاننامه‌یه‌كی ده‌ركرد، له‌ هه‌مان كاتدا هۆشداریدا له‌ قۆستنه‌وه‌ی ئه‌و بابه‌ته‌دا له‌لایه‌ن دوژمن و ناحه‌زانه‌وه‌ و داوای له‌سه‌رجه‌م چین وتوێژه‌كان كرد، كه‌ به‌ هوشیاریه‌وه‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و ره‌وشه‌ بكه‌ن، ئه‌مه‌ی خواره‌وه‌ش ده‌قی به‌یاننامه‌كه‌یه‌:    
   له‌م ماوه‌یه‌دا به‌تایبه‌تی دوای رِووداوی شه‌هیدكردنی خاتوو دوعا له‌گوندی "به‌هزان" ی سه‌ر به‌ ناوچه‌ی "باشیكا" كه‌ زۆر نامرۆییانه‌ به‌پیلانی دوژمنان و به‌ده‌ستی ژماره‌یه‌ك تاوانكار ئه‌م كرده‌وه‌یه‌ ئه‌نجام درابوو، چه‌ندین لێكدانه‌وه‌و گفتوگۆ له‌ناو چین و تویژه‌كانی كوردستان بلاَوبۆوه‌و زۆر گیرِانه‌وه‌ی به‌ هه‌ڵه‌ش خۆی خزانده‌ نێو جه‌ماوه‌ری كوردستان به‌ ئامانجی چاندنی تۆوی دووبه‌ره‌كی و له‌به‌ین بردنی ئه‌و ئه‌زموونه‌ سه‌قامگیریه‌ بی وێنه‌یه‌ی، كه‌ حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له‌ناوچه‌كه‌ پیاده‌ی ده‌كات، كه‌ هه‌موو دیموكراتیخواز و ئاشتیخوازیكی ناوه‌و ده‌ره‌وه‌ گه‌واهی ئه‌و راستیه‌ ده‌ده‌ن.
ئیمه‌ وه‌كو په‌رله‌مانی كوردستان كه‌ پێشتر به‌ تووندی ئیدانه‌ی ئه‌م كرده‌وه‌ تیرۆریستیه‌مان كردوه‌و به‌ كارێكی دوور له‌به‌ها مرۆیی و ئاینیه‌كانمان ناوزه‌دكرد، ئیستاش به‌ هه‌مان شێوه‌ ئه‌و كرده‌وه‌یه‌ و كرده‌وه‌ی شه‌هیدكردنی 24 كوردی ئیزیدی و هه‌موو كرده‌وه‌یه‌كی نامرۆیی دژ به‌ هه‌ر كه‌سیك بیت، ئیدانه‌ و مه‌حكوم ده‌كه‌ین كه‌ ئامانجیان به‌ ته‌نها نانه‌وه‌ی ئاژاوه‌و تێكدانی ره‌وشی ئارامی و پێكه‌وه‌ ژیانی نیوان كوردی ئێزیدی و كوردی موسوڵمانی كوردستانه‌ و هه‌وڵیكی تری ناحه‌زانه‌ بۆ كۆسپ نانه‌وه‌ بۆ به‌رده‌م جێبه‌جێكردنی ماده‌ی 140 ی ده‌ستووری هه‌میشه‌یی عیراق بۆ گه‌رِانه‌وه‌ی كه‌ركوك و ته‌واوی ناوچه‌ كوردستانیه‌كان كه‌ شنگال و شێخان و باشیكا و ناوچه‌كانی تری ئێزیدی نشین ده‌گریته‌وه‌.
هه‌ر به‌م بۆنه‌یه‌ داوا له‌ریزداران زانایانی ئاینی ئیسلامی و ریش سپی و پیاو ماقوڵ و رێكخراوه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی و هه‌موو ئازادیخوازیكی ئه‌م كوردستانه‌ ده‌كه‌ین به‌ هوشیاریه‌وه‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و ره‌وشه‌ بكه‌ن تاوه‌كوو هیچ جۆره‌ گیره‌ شێوینێك نه‌توانی درز بخاته‌ نێو برایه‌تی و پێكه‌وه‌ ژیانی هه‌زاران ساڵه‌ی پیكهاته‌ و نه‌ته‌وه‌و ئاینزاكانی كوردستان و هه‌موومان یه‌ك ده‌نگ و یه‌ك هه‌ڵویست به‌رامبه‌ر دوژمنانی ئه‌زموونه‌كه‌مان بوه‌ستینه‌وه‌و كار بۆ ئاوه‌دانكردن و خۆشگوزه‌رانی هاوولاَتیانی كوردستان بكه‌ین، به‌هه‌موو ئایین و نه‌ته‌وه‌و پیكهاته‌كانیانه‌وه‌.
له‌كوردستان دا هه‌میشه‌ یاسا سه‌روه‌ره‌ و هه‌موو ئه‌وانه‌ی دژ به‌ یاسا و به‌ها مرۆیی و ئاینیه‌كان ده‌جوڵینه‌وه‌و ئاژاوه‌ ده‌نێنه‌وه‌، له‌ سزای یاسایی ده‌ربازیان نابێت و به‌سزای خۆیان ده‌گه‌ن.
بژی برایه‌تی و پێكه‌وه‌ ژیانی هه‌موو نه‌ته‌وه‌و ئایین و پێكهاته‌كانی كوردستان

                                دكتۆر كه‌مال كه‌ركوكی
                      جێگری سه‌رۆكی په‌رله‌مانی كوردستان
          29/4/2007

Jun 21, 2006

هونه‌ری که‌ریم گیان!!!!!!!!!!!!!


له‌ پڕ دا تووڕه‌ بوو، له‌ پڕ ده‌نگێک بازار ده‌شڵه‌ژێنێ، ئاده‌ی زووکه‌ن کۆیی که‌نه‌وه‌ وا هات، ئه‌م ده‌سفرۆش به‌ویی که‌ییان: ده‌ی زووکه‌ن.. زوو.. ئه‌وا هێنای .. ده‌نگه‌که‌ نزیکتر و نزیکتر ده‌بیته‌‌و ..
 نه‌ یه‌ک جار نه‌ ده‌ییان جار هه‌وره‌ بروسکه‌ دڵی ده‌سفرۆشه‌کان و وه‌رزێڕه‌کان و کڵاش له‌ پێکانی دا‌خورپاند. هه‌ورێکی به‌ په‌له‌ی‌ هێنا،رۆژ رۆژی 7ی پووشپه‌ڕه‌ خه‌ڵکی ئاره‌ق ده‌سڕن، گه‌رمای هاوینه‌ و وه‌رزی ئاو سارد خواردنه‌وه‌......
به‌ڵێ...  باسی ئه‌مرۆ و دوێنێتان بۆده‌که‌م، هه‌ورێکی چڕ ئاسمانی شاریی مه‌ریوانی داگرت، بارانێکی به‌ خووڕ و بێ پشوو بۆ ماوه‌یه‌ک ژیانی خه‌ڵکی شڵه‌ژاند.
له‌ نێو بازاڕدا له‌ ته‌نیشت پیاوێکی به ساڵا چوو دا وه‌ستابووم  باران و لافاو و ئاسمان وخه‌ڵکیمان سه‌یر ده‌کرد که‌ به‌ موباییل فیلمییان هه‌ڵده‌گرت.
ده‌یگووت: "باهه‌ر بڵێین ئه‌مه‌ هه‌وایی به‌حریه‌، با هه‌ر گوو بخۆن هه‌موویی هونه‌ری که‌ریم گیانه"‌(مه‌به‌ستی له‌ که‌ریم خوایه‌)... دوایی ماوه‌یه‌ک بۆڵه‌یه‌کی لێوه‌ده‌هات: "ئه‌وا هه‌ر ده‌مویست یونجه‌که‌م به‌ ده‌زگا بدوورم .. زه‌ره‌ری چاکی لێدایین .. قه‌ینا که‌ریم گیان هه‌ر خۆت باشی لێده‌زانی"!!!!!!!!!!!!

Jun 16, 2006

مان گرتنی مامۆستایان له‌ شاری مه‌ریوان

م دوازدهم اردیبهشت 1386


به‌ بۆنه‌ی رۆژی مامۆستا له‌ ئێران دا؛ مامۆستایانی زۆربه‌ی شاره‌کانی ئێران ده‌ستیان دایه‌ مان گرتنێکی هێمنانه‌ و مه‌ده‌نیانه‌ .

هه‌ر به‌م بۆنه‌وه‌ له‌ شاری مه‌ریوانیش مامۆستایان،ده‌ستیان دایه‌ مانگرتن له به‌رده‌م ئیداره‌ی فیرکردن و بارهێنانی ئه‌م شاره‌ .
ئه‌م مانگرتنه‌ کاتژمێر 9ی سه‌ر له‌به‌یانی ده‌ستی پێکرد تا کاتژمێر 12 درێژه‌ی هه‌بوو .

له ئاکام دا یه‌کێک له مامۆستایان بڕیارنامه‌‌یه‌کی له‌ 13 به‌ندداخۆێنده‌وه‌ که مامۆستایان به‌ چه‌پڵه‌ڕێزان، پێشوازیان له‌ یه‌ک به‌یه‌کی به‌نده‌کان ده‌کرد .
ئه‌مه‌ش ده‌قه‌ی بڕیارنامه‌که‌: 
  1. ئازادکرانی مامۆستایانی گیراو
  2. ڕاگرتنی بڕیاری ده‌رکردن و دوورخستنه‌وه‌ی مامۆستایان
  3. ڕێگه‌دان بۆ دامه‌زراندنی پێکهێنانی شۆڕایی سینفی مامۆستایان له وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌
  4. گۆرینی فاکته‌ره‌کان و شێوازی هه‌ڵبژاردنی مامۆستایی نموونه‌
  5. هه‌لبژارده کردنی به‌رپرسان و مودیرانی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی
  6. پێکهێنانی بانکی فه‌رهه‌نگیان
  7. کۆتایی هێنان به که‌‌ش و هه‌ای پۆلیسی و ده‌رچوونی هێزه‌کانی ئاسایشی له چوارچێوه‌ی خوێندگا و ئیداره‌
  8. لابردنی قه‌ده‌غه‌یی وتووێژ له‌گه‌ڵ مێدیاکان
  9. تێکه‌ڵ کردنی وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده و زانستی باڵا
  10. به‌ڕێوه‌بردنی سیسته‌می یه‌کگرتوو و هاوشێوه‌ی مووچه
  11. هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی به‌ندی 13ی یاسایی کێشه‌‌ی ئیداری
  12. ناڕه‌زایه‌تی نیشاندان له‌به‌رانبه‌ر سووکایه‌تی به تاقمێک له هاوکارانی مامۆستا له لایه‌ن کۆمیته‌ی سووته‌مه‌نی شارستانی مه‌ریوان
  13. ئاماده‌بوونی بێ یه‌ک و دووی هاوکارانی مامۆستا له به‌رانبه‌ر پارله‌مانی ئێران له ڕۆژی سێشه‌ممه‌ 18ی بانه‌مه‌ڕی 
    1386
     

Jun 13, 2006

که‌مپینی جیهانی دژ به‌ ڕه‌شه‌کوژی

که‌مپینی جیهانی دژ به‌ ڕه‌شه‌کوژی
و به‌رده‌باران کردنی ژنان
له‌ کوردستان! 
به‌ردبارانکردنی "دۆعـــا" ئه‌و کچه‌ گه‌نجه‌ی که‌ ته‌نها تاوانی ئه‌وه‌ بوو خۆشه‌ویستی کرد!!
له‌ناوه‌ڕاستی شارۆچکه‌ی به‌عشیقه‌و به‌به‌رچاوی سه‌دان که‌سه‌وه‌، و له‌سه‌ر تاوانی خۆشه‌ویستی"دۆعـــا" تا مردن به‌ردبارانکرا.  

"دۆعـــا"، کچه‌ گه‌نجێکی ته‌مه‌ن 17 ساڵانه‌ بوو ، و له‌ خێزانێکی یه‌زیدییه‌، کاتێک په‌یوه‌ندی خۆشه‌ویستی له‌گه‌ڵ کوڕه‌ موسڵمانێکی عه‌ره‌بدا ئاشکرا ده‌بێت، له‌ رۆژی 7ی مایسی 2007 دا له‌لایه‌ن چه‌ند پیاوێکی یه‌زیدیه‌وه په‌لکێش ده‌کرێته‌ ده‌ره‌وه‌ی ماڵه‌که‌ی خۆی و له‌ناو کۆمه‌ڵێک له‌ دانیشتوانی شارۆچکه‌ی به‌عشیقه‌ و  به‌ به‌رچاوی ده‌سه‌ڵاتداران و ‌ به‌ هاوکاریی پۆلیسی شارۆچکه‌که‌ تا مردن به‌ردباران ده‌کرێت. ‌

ئاشکرایه‌ که‌ ژنان له‌ کوردستان و له‌ عێراقدا له‌ژێر چه‌وسانه‌وه‌دان و ئه‌و بره‌ مافه‌ ڕوکه‌شیه‌ی که‌ هه‌یانه‌ زۆر سنورداره، و له‌ زۆر بواردا له‌ پاشکۆیه‌تی زیاتر نیه‌.

کوشتن، خۆکوژی و توندوتیژی به‌رامبه‌ر به‌ ئافره‌تان بووته‌ نه‌ریتێکی ڕۆژانه‌ له‌هه‌رێمی کوردستاندا،  ئه‌گه‌ر چی له‌م جۆره‌ تاوانانه (به‌ردبارانکردن)‌ له‌ کوردستاندا دیارده‌یه‌کی تازه‌یه‌، به‌ڵام ئه‌مه‌ ‌ خۆی له‌ خۆیدا دیارده‌یه‌کی ترسناکمان نیشان ده‌دات ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌ که‌ که‌ش و هه‌وای سیاسی و یاسای و کۆمه‌ڵایه‌تی زۆر له‌باره‌ بۆ ئه‌نجامدانی ئه‌م جۆره‌ تاوانانه‌، بۆ نمونه‌ له‌م تاوانه‌دا ده‌سه‌ڵاتداران نه‌ک هه‌ر به‌ریان نه‌گرت له‌ ئه‌نجامدانی ئه‌م تاوانه‌ به‌ڵکو ڕێخۆشکه‌ر و هاوکار بوون ، ته‌نانه‌ت بکوژانی ئه‌م کیژه‌ 17 ساڵانه‌یه‌ تا ئێستاش ئازادن!

حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان ئاماده‌ نیه‌ یان ناتوانێت ژنان بپارێزێت له‌ چه‌وسانه‌وه‌ به‌ یاسا یان سزادانی تاوانباران، ئه‌مه‌ش وای کردووه‌ که‌ هه‌زاران ژن به‌ تاوانی " کوشتنی ناموسه‌وه‌ ببنه‌ قوربانی و‌ به‌م پێیه‌ش توندوتیژی له‌دژی ژنان له‌به‌ر ئه‌نجامی ئه‌م کولتوره‌ پاتریاریکی ودینیانه‌وه‌ زیادی کردووه‌.

ئێمه‌ به‌تووندی ئه‌م تاوانه‌ به‌ربه‌ریانه‌یه‌ ڕیسوا ده‌که‌ین و داوا له‌ گشت ڕێکخراوه‌کانی مافی مرۆڤ، ڕێکخراوه‌کانی کۆمه‌ڵگه‌ی شارستانی، ڕێکخراوه‌ ڕامیاری و جه‌ماوه‌ریه‌کانی کوردستان، که‌سایه‌تی و چالاکه‌کانی مافی مرۆڤ له‌سه‌ر ئاستی کوردستان و جیهان ده‌که‌ین ئه‌م تاوانه‌ ڕیسوا بکه‌ن و بێده‌نگ نه‌بن له‌ ئاستیدا.

شه‌رمه‌زاریه‌کی گه‌وره‌یه‌ بۆ کۆمه‌ڵگه‌یه‌ک که‌له‌ سه‌ده‌ی بیست ویه‌کدا، به‌رۆژی ڕوناک تاوانی وای تیا ئه‌نجام بدرێت. له‌مه‌ش واوه‌تر ئه‌م تاوانه‌ شه‌رمه‌زاریه‌که‌ بۆ ئه‌و ده‌سه‌ڵاته‌ی که‌ ناتوانێت ژنان له‌ ده‌ستی ئه‌م کاره‌ نامرۆڤایه‌تی یانه‌دا بپارێزێت.

به‌ردبارانکردنی "دۆعـــا"، پێشینه‌یه‌کی مه‌ترسیداره‌ بۆ به‌رده‌وامبوون له‌ کوشتنی ناڕه‌وا و هه‌ڵسوکه‌وتی نامرۆڤایه‌تیانه‌ به‌رامبه‌ر به‌ ژنان له‌ کوردستاندا.

ئێمه‌ ده‌سه‌لاتدارانی ئێستای کوردستان به‌ به‌رپرس ده‌زانین له‌و جۆره‌ تاوانانه‌ و خه‌مساردی ده‌سه‌ڵات ڕێ خۆشکه‌ره‌ بۆ دوباره‌بونه‌وه‌یان، پاراستنی ژیانی ئافره‌تانی کوردستان له‌ ئه‌ستۆی ده‌سه‌ڵاتدارانی هه‌رێمی کوردستاندایه‌ و پێویسته‌ یاسای تایبه‌ت هه‌بێت بۆ پاراستنی سه‌رجه‌م مافه‌کانی ئافره‌ت له‌ هه‌موو بواره‌کانی ژیاندا.

ئێمه‌ ئیمزاکه‌رانی خواره‌وه‌ داوا ده‌که‌ین:
-  پێویسته‌ له‌سه‌ر حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان،‌ تاوانبارانی ئه‌م تاوانه‌ بداته‌ دادگاو به‌سزای خۆیان بگه‌یه‌نرێن.
-  پیویسته‌ له‌سه‌ر حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان یاسای تایبه‌ت دژ به‌ ڕه شه کوژی و و چه‌وساندنه‌وه‌ی ئافره‌تان دابنێت ، و سزا بۆ تاوانباران دابنێ په یڕه وی لیبکر‌ێت.

- بۆ ڕێگرتن له‌ دووباره‌ بوونه‌وه‌ی ئه‌م جۆره‌ تاوانه‌ به‌ربه‌ریانه‌یه‌ له‌ کۆمه‌ڵگه‌ی کوردستاندا، پێویسته سزا به دژ ی  تاوانی‌ به‌ردبارانکردن دابنریێت.


- هۆزان محمود، نوێنه‌ری ده‌ره‌وه‌ی وڵاتی ڕێکخراوی ئازادی ژن و هاوئاهه‌نگکه‌ری که‌مپینه‌که.‌
- ڕێگا ڕؤوف، نوسه‌رو هه‌ڵسوڕاوی مافه‌کانی ژنان و هاوئاهه‌نگکه‌ری که‌مپینه‌که
- یه‌نار محمد، سه‌رۆکی ڕێکخراوی ئازادی ژن
- سه‌میره‌ محمد، سه‌رنووسه‌ری رۆژنامه‌ی ژنانه‌ی "ڕاسان"  له‌ کوردستان
ستيڤان شه‌مزينانی – سه‌رنووسه‌ری رۆژنامه‌ی نێوه‌ند
- ئارام علي، به‌رێوه‌به‌ری سایتی بۆ پێشه‌وه‌
- به‌کر ئه‌حمه‌د "ئاسۆ"، شاعیرو نووسه‌ر
- دلێر کۆڵنه‌ده‌ر، ئه‌ندامی ده‌سته‌ی به‌ڕێوه‌به‌ری ناوه‌ندی چاک
- عمر فارس به‌ڕێوه‌به‌ری سایتی کوردستان نێت
- دینا نامی، که‌مپینی جیهانی دژ به‌ کوشتنی ناموسی
- امل الماس، ده‌سته‌ی ژنانی عێراقی/یۆتۆبۆرگ، سوید
- نوێنه‌رایه‌تی کوردستانی یه‌کێتی شوراو نه‌قابه‌ کرێکارییه‌کان
- چرۆ سابیر، به‌ڕیوه‌به‌ری  ڕێکخراوی "ڕاسان" له‌ کوردستان
هانا شوان ، رۆژنا مه‌نووس و هه‌لسوراو ی مافی ژنان-
- حمزه‌ عبد، مه‌ڵبه‌ندی کولتووری عێراقی له‌شاری یۆتۆبۆرگی سوید




بۆ په‌یوه‌ستبوون به‌م که‌مپینه‌وه‌ یان پیشاندانی هاوپشتیت تکایه‌ په‌یوه‌ندی بکه‌ به‌:

هۆزان محمود         hozan73@yahoo.co.uk
ڕێگا رؤوف              rega_rauf@yahoo.com

بۆ پاڵپشتی و لایه‌نگری له‌م كه‌مپینه‌ تكایه‌ كلیكی ئێره‌ بكه‌و ناوی خۆت تۆمار بکه: