تصویری از دو نابغەی بزرگ جھان، آلبرت انشتین و چارلی چاپلین در ١٩٣١
#چارلی_چاپلین #انشتین #هنر #سینما#کمدین #دانشمند #آمریکا #یادگاری #نابغه#برق #لبخند
Jan 19, 2019
Jan 6, 2019
ئاواتایمز / آواتایمز / AWATIMES
ئاگاداری / اطلاعیه
كوردی: له‌وه به دوا كار و چالاكییه‌كانم له رێگای "رۆژنامه‌ی ئه‌لكترۆنی ئاواتایمز" وه‌ك سه‌رنووسه‌ر و به‌ڕێوه‌به‌ر درێژه ده‌ده‌م. هاوكاریتان مایه‌ی دڵگه‌رمیمانه.( https://awatimes.com )
فارسی: از این پس از طریق "روزنامه‌ی الكترونی آواتایمز" به عنوان سردبیر و مدیر، فعالیت هایم را ادامه می دهم. همكاری شما مایه مباهات ماست.( https://awatimes.com )
Nov 2, 2018
مناڵیمان و ئاواره‌ییمان
كات كاتی ئاواره‌یی و زه‌رم و كوتی لاپاڵم بوو. چوونه په‌ناگا له چوونه قوتابخانه گرینگ تر بوو، هه‌ر وه‌ك ماڵی دووهه‌مان بوو، ئاژیر خه‌ته‌ر مۆسیقای شه‌و و رۆژمان بوو.. ئه‌و كاته ده‌ورانی فرۆ و كۆتی ئه‌مریكی و كه‌وش ئالیداس (ئادیداس) و كڵاش عه‌بووبه‌كری بوو ئه‌ڵبه‌ت بۆ پیاوانی گوێسه‌بانگیر. هێشتا كراس پیچسكه‌ن و گۆره‌وی ماتیگوڵ و كه‌وش قه‌یسه‌ری باو نه‌بوو..
ئێمه مناڵ بووین و هێشتا قاز بووین و ده‌نگیشمان شوختی نه‌بردبوو.. كه‌وشی قلووچ قلووچ بۆ فوتباڵ و كه‌وشی باته‌ی لووت درێژی ژێر ساف بۆ قنه‌خلیسكانێ پاپۆشمان بوو.. ژن و پیاو و مناڵیش ئه‌بوایه چیلكه‌یه‌ك به ده‌ستمانه‌وه بێ قوڕی ژێر و ته‌نیشتی پێڵاوه‌كانمان خاوێن بكردایه‌ته‌وه و شه‌په شه‌پی پانتۆڵه‌كانمان به گۆره‌وی كۆنتڕۆڵ بكردایه‌ت.. دایكان و باوكان هێنده له بیری داهاتووی مناڵه‌كانیان دا بوون به‌س بۆ یه‌ك ساڵ جلیان بۆ نه‌ئه‌كڕین به‌ڵكوو كاتی جل كڕین حه‌تم ئه‌بوایه بۆ ساڵی داهاتوویشمان بشێ.. ساڵی هه‌وه‌ڵ قۆڵه‌كانیان بۆ دوو قه‌د ده‌كردین ساڵی دواتر بۆمان ده‌بوو.. هه‌ر بۆیه زۆر حه‌زمان ده‌كرد كه زوو گه‌وره بیین و ببین به قه‌ده‌ر جله‌كانمان..ئێمه به‌رهه‌می شه‌ڕی ماڵوێرانكه‌ری ئێران و ئێراق بووین.. چۆڵ بوونی شاره‌كان و په‌رته‌وازه بوونی خه‌ڵكی بۆ لادێكان، لاره‌ملییه‌كی ته‌واوی به خه‌ڵكی شاره‌كان به‌خشیبوو..
هاوین بوایه‌ت ناو دێ چۆڵ ده‌بوو، خه‌ڵكی خه‌ریكی مووچه و مه‌زرا ده‌بوون، پاییز و زستانیش به هۆی خوێندنگه‌وه هه‌ندێ تێكه‌ڵ منداڵه‌كان ده‌بووین، مناڵی دیهاتیش به دیتنی ئێمه وایانده‌زانی خاكیان لێ داگیر كراوه، هه‌ر بۆیه پێیان ڕاده‌بواردین، پێ ده‌كه‌نین به بن زاراوه شارییه‌كه‌مانه‌وه.. ئێمه‌ش له‌گه‌ل ئه‌و یاریانه‌ی ئه‌وان ئه‌یانكرد نامۆ بووین ئه‌گه‌ر به واسیته و له ترسی قسه‌ی گه‌وره‌تر له خۆیان یارییان بكردایه له گه‌ڵمان، هه‌وڵیان ئه‌دا به هه‌موو شێوه‌یه‌ك بیسه‌لمێنن كه ئه‌و یاریانه نازانین و به ناچار كۆڵمان ئه‌دا لێیان..
مناڵه شارییه‌كان پێیان خۆش بوو سواری به‌ران و حه‌چه بن، سه‌ر رێگا بگرن به كاژه‌له و به‌رخه‌كان و ده‌ست بێنن به سه‌ر پشتیان دا، له گه‌ل جووكه و مریشكه‌كان یاری بكه‌ن، سوار كه‌ر بن، هه‌وڵیان ئه‌دا وه‌ك ئه‌وان بتوانن سنووقه فیشه‌ك بهێننه‌وه بیكه‌ن به یه‌غانی جل و به‌رگ و خوارده‌مه‌نی ماڵ.. كه‌چی مناڵانی دێهات هیچ كه نه‌یانده‌هێشت به لای كاریله و جوانۆكان دا بچین، بۆ سنووقه فیشه‌ك هێنانه‌وه‌ش به هه‌زار تڕ و بۆڵه فێری ته‌نگه به‌ستن و ته‌ناف قایم كردنیان ده‌كردین، به ناچار زیاتر خه‌رجمان له ناو گوله تۆپ ده‌رده‌هێنا و گڕمان ده‌دا و ئه‌وه ببوه یارییه‌كی خۆش بۆمان، ئێستا بیری لێ ده‌كه‌مه كه ئه‌و كات من مناڵێكی ١٠ ساڵ ته‌مه‌ن توانیوومه گوله‌ی تۆپ ده‌ربێنم و ته‌قه‌مه‌نی و بارووته‌كه‌ی ناو پووكه‌كه‌یم ده‌رهێناوه، ته‌واو سه‌رم سووڕ ده‌مێنێ له خۆم و له سه‌رجه‌م مناڵانی شه‌ڕ..
........
وێنه‌كه: له گه‌ل خوشك و برام مریه‌م و ئه‌حمه‌و، ئه‌وان راوه‌ستاون.
شوێن: بیه‌كه‌ڕه، وێنه‌گری هه‌ورامان
له‌وانه‌یه ساڵی ١٣٦٤ هه‌تاوی / ١٩٨٥ زاینی بێت.
Nov 1, 2018
وه‌همێك به ناوی رۆژی جیهانی كۆبانی
خۆ به گۆتره و به گۆڕینی وێنه‌ی پرۆفایل به ناوی رۆژی جیهانی كۆبانی ئه‌م رۆژه جیهانی نابێته‌وه.. ئاخر نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان كه هیچ، كام وڵات دیانی به شتی وه‌ها دا ناوه؟ كوره وڵات كه هیچ، ئایا نیمچه وڵاتی باشووری كوردستان كه پارله‌مانیشی هه‌یه شتی وه‌های په‌سه‌ند كردوه كه خۆیشیان كوردن؟
هه‌ر میخام په‌سه‌ندیش كرا، رۆژی جیهانی كۆبانی به كه‌ڵكی چی دێ؟ چی پێیه بۆ مرۆڤایه‌تی و مرۆڤه‌كانی ئێستا و سه‌ده‌كانی داهاتوو؟
[به راستی، وه‌هم شتێكی پیسه!]
Oct 29, 2018
مجتهدی که امام زمان را سوار الاغ نکرد.
این ماجرا را که درباره این مجتهد شیعه بازگو می کنیم فقط بخاطر خنده و تفریح نیست. درباره یک آخوند روستا یا ملای گمنام فلان شهر نیست. صرفا برای تفکر و تامل در احوال کسانیست که لقب مقتدا گرفته‌اند و مردم آنها را صاحب ” کرامات” می دانند.
“علامه حلی سوار بر درازگوش (الاغ) به کربلا می رفت.او در میان راه با سید ناشناسی برخورد می کند . آن شخص ناشناس با پای پیاده علامه حلی را همراهی میکرده است.
تصور کنید یک آخوندی با الاغ میرود و شخص ناشناس هن هن کنان و پیاده بدنبال الاغ می دود.
تصور کنید یک آخوندی با الاغ میرود و شخص ناشناس هن هن کنان و پیاده بدنبال الاغ می دود.
علامه حلی پس از گفتگو با او متوجه می‌شود که او شخص بسیار عالمی است و مسائل مشکل علمی خود را با او در میان می‌گذارد و جواب می‌گیرد و در این بین از او سوال می‌کند که آیا در زمان غیبت کبری امکان ملاقات با امام عصر(ع) وجود دارد؟ و همزمان تازیانه از دستش می‌افتد آن شخص تازیانه را از زمین برداشته به علامه می‌دهد و جواب می‌دهد که چگونه ممکن نباشد در حالی که دست او هم‌اکنون در دست توست!!
در این موقع علامه بی اختیار خودش را از روی الاغ به زمین انداخت تا پای حضرت را ببوسد پس غش نمود. وقتی به هوش آمد کسی را ندید!”
در این موقع علامه بی اختیار خودش را از روی الاغ به زمین انداخت تا پای حضرت را ببوسد پس غش نمود. وقتی به هوش آمد کسی را ندید!”
ابومنصور جمال‌الدین، حسن بن یوسف بن مطهّر حلّی معروف به علامه حلی، مقتدا و مجتهد اعظم شیعیان در قرن هشتم هجری قمری بود. او کسی است که ۱۲۰ کتاب از کتابهای مرجع فقه جعفری را تالیف کرده، روایتهای بیشماری از ملاقات او با امام زمان نقل محافل و مجالس مذهبی شده است.
در یکی دیگر از نقل ها گویا گفته است: “امام زمان برایش مشق شب نوشته است”.
در یکی دیگر از نقل ها گویا گفته است: “امام زمان برایش مشق شب نوشته است”.
Oct 16, 2018
خزمه‌ته مه‌زنه‌كه‌ی پاڤێل تاڵه‌بانی به بارزانییه‌كان
خزمه‌تێ پاڤێل تاڵه‌بانی به پارتی كرد، مه‌لا موسته‌فایش نه‌یكرد به بارزانییه‌كان!
پار له ناكاو پاڤێل وه‌ك قارچك سه‌ری هه‌ڵتۆقی و كرا به كه‌ڵگای ناوچه و مێژووی نه‌ته‌وه‌یه‌كی گۆڕی!! به ئاسانی خه‌یانه‌تی ١٦ئۆكتۆبه‌ر كرا به ناویه‌وه.. وه‌ك بڵێی ئیتر پیاوی تیا نه‌بوو هه‌رێم، عه‌شیره‌تی تیا نه‌بوو هه‌رێم، وه‌ك بڵێی هه‌موو ماڵێ بۆ ته‌قه‌ی خۆشی و خوێن شۆردنه‌وه كلاشینكۆف و ئار پی جی ئاماده نه‌بێ، وه‌ك بڵێی ئیتر له ناو بارزانییه‌كان مامه ریشه‌كه‌ی تێدا نه‌بوو، هه‌موویان كز و مات و مه‌لوول دانیشتن تا كاكه پاڤێل له گه‌ل تیرۆریستێكی ئێرانی ژێر به ژێر شتێك ئیمزا بكات و قه‌باڵه‌ی شارێ بداته ده‌ستی حه‌شد..
ئه‌وه زۆر روونه كه به‌س خه‌یانه‌ت ئه‌توانێ خه‌یانه‌تی دیكه په‌رده‌پۆش كات هه‌ر بۆیه خه‌یانه‌تی #31ئاب ی پارتی به جوانی كه‌وته په‌راوێزی خه‌یانه‌تی #16ئۆكتۆبه‌ر ... . پارتی تا ماوه قه‌رزداری ئه‌و پیاوه‌تییه كه پاڤێل كردی ده‌رحه‌قیان!
#من_بۆ_خۆم_ئێستاكه_به_په‌ن_بووی_دونیام_و_هه‌ر_خۆیشم_په‌نه‌كه‌م
#من_بۆ_خۆم_ئێستاكه_به_په‌ن_بووی_دونیام_و_هه‌ر_خۆیشم_په‌نه‌كه‌م
Oct 8, 2018
مه‌ودای نێوان مانگرتن و جاشیه‌تی
به بڕوای من قۆڕترین جۆری ناڕه‌زایه‌تی ده‌ربڕین له ئێران، داخستنی دوكان و بازاڕه.
وڵاتێكی سه‌قه‌تی وه‌ك ئێران زۆرترین رێژه‌ی گرانی و بێكاری تێیدا شه‌پۆلان ده‌دات، له شاره كوردییه‌كانیش به بۆنه‌ی نه‌بوونی كارگا و كارخانه‌وه كۆڵبه‌ری بوه‌ته پیشه‌یه‌كی باو.. كابرا ئه‌گه‌ر خۆی نه‌دات له كۆڵبه‌ری و به هه‌زار قنه‌جووڕێ دوكانێ بگرێ به كرێ كه هه‌ر رۆژێك دایبخات له‌وانه‌یه ١٠٠ هه‌زار هه‌ر له كرێ دووكان زه‌ره‌ر بكات. داینه‌خات وه‌ها سه‌یری ئه‌كه‌ن كه گوایه كابرا جاشه!!
مانگرتن بۆ وڵاتێك ئه‌بێ كه هیچ نه‌بێ چوار وه‌زیر له به‌ر بێ كیفایه‌تی خۆیان ده‌س له كار بكێشنه‌وه، یان سه‌رۆك كۆماری وڵات بێته ده‌نگ و دڵخۆشییه‌ك بداته خه‌ڵكی.. كاربه‌ده‌ستانی ئێرانی هه‌ر خه‌ڵكی به كه‌ر ئه‌زانن، هیچ په‌كیان پێی ناكه‌وێ دایخه‌ن داینه‌خه‌ن، برسی بن، بمرن، هیچ..ئه‌وه‌تا ماوه‌یه‌ك له‌وه پێش شاری بانه بۆ ماوه‌ی زیاتر له مانگێ مانیان گرت، ئایا سپای پاسداران كه ٨٠% ئابووری وڵاتی قۆرغ كردوه، په‌كی پێكه‌وت؟
Sep 16, 2018
از كوپن تا كالا كارت
قبلا اسمش "كوپن" بود. خیلی ها هم از صدقه‌ی سرش، به نان و نوایی رسیدند، خیلی ها هم در صف گرفتن كالاهایش كاراته باز شدند و لب و لوچه همسایگان خودشان را مشت و مال دادند. بازاری پر طمطراق داشت یكی می خرید یكی می فروخت، حتی كوپن سوخته و تاریخ مصرف گذشته هم بازار خودش رو داشت.
این روزها برای پایبند كردن عده‌ای از مردم به ولایت و جلوگیری از له شدن كامل اقشار آسیب پذیر جامعه، كالا كارت یا همان كوپن سابق قد علم كرده است بلكه بتوانند حلقه به گوش بودنشان همواره مستدام بماند. حالا همان آسیب پذیران با یارانه و ١٠٠ هزار تومان كالا كارت و تخم مرغ ١٠٠٠ تومانی چه جوری می تونند زندگی رو بچرخانند، الله و خامنه‌ای اعلم!
اگر پوست تخم مرغ رو هم دور نیندازید یا لااقل كاملا لیس بزنید به بسیج اقتصادی_اختلاسی كشور كمك وافری كرده‌اید!
Sep 15, 2018
«ایرج میرزا» شاهزاده‌ای منتقد
گردآوری: عدنان هنرور
پاییز ۱۲۵۲ یا ۱۲۵۳ خورشیدی در تبریز متولد شد. از پیشگامان تجدد در ادبیات فارسی بود. ایرج میرزا در قالب‌های گوناگون شعرسروده و ارزشمندترین اشعارش مضامین انتقادی، اجتماعی، احساسی و تربیتی دارند. شعر ایرج ساده و روان و گاهی دربرگیرندهٔ واژه‌ها و گفتارهای عامیانه است اشعار او از جمله اشعار اثرگذار بر شعر دوره مشروطیت بود. تحصیلاتش در مدرسه دارالفنون تبریز صورت گرفت و در همان مدرسه مقدمات عربی و فرانسه را آموخت.
با وجود آنکه ایرج به شاهزادگی خود مباهات می‌کرد، ولی ابیاتی نیز در نقد و بدگویی محمدعلی شاه و احمدشاه از وی باقی مانده است؛ بنابراین او فارغ از حب و بغض و تعصب بی‌جا، منش روشنفکری و آزاداندیشی را پیشه خود ساخته بود. تا جایی که در قیام کلنل محمدتقی‌خان پسیان، از مشاورین او به شمار می‌رفت. او دخالت در سیاست را محافظه‌کارانه در پیش می گرفت و تا جایی تجویز می‌کرد که به منافع شخصی لطمه نخورد؛ ولی در عین حال عقاید وطن‌پرستانه‌ای نیز از خود بروز می‌داد.
آثار ایرج را می‌توان به دو بخش پیش و پس از مشروطه تقسیم کرد. اشعار دوره پیش از مشروطه او که محصول دوران جوانی اوست، بیشتر قصایدی در ستایش رجال زمان و بزرگان قاجار است. بخش بزرگی از این دسته اشعار ایرج امروزه در دست نیست. اشعار دوره پس از مشروطه ایرج که بیشتر به انتقادهای اجتماعی در قالب مضامین بکر اختصاص دارد، دارای اعتبار ادبی بیشتری هستند.عارفنامه معروفترین شعر ایرج میرزا و از مشهورترین منظومه‌های ادبیات فارسی است. شعری در قالب مثنوی در ۵۱۵ بیت که در اصل در هجو عارف قزوینی سروده شده ولی شاعر در ضمن آن به بیان مسائل سیاسی و اجتماعی با نگاه انتقادی نیز می‌پردازد. نکوهش حجاب و مخالفت با خانه‌نشینی زنان، انتقاد از سیاست‌مداران و فضای سیاسی کشور از مضامین دیگر این شعر است که با بیانی طنزآمیز و هزلی مطرح شده‌اند. در «عارفنامه» دلگیری‌های ایرج تنها از عارف قزوینی و حجاب و ملا نیست بلکه از خدا هم دلگیر است زیرا همه آن‌چه نابسامانی و ناهنجاری است زیر سر او می داند. شاعر در عارفنامه که همه‌اش شکوائیه است فرصت مناسبی پیدا کرده که خدمت خدا نیز برسد که همه ذرات عالم به دست اوست.
«چرا پا توی کفش ما گذاری/ چرا دست از سر ما برنداری؟
تو این آخوند و ملا آفریدی/تو توی چرت ما مردم دریدی
خداوندا مگر بیکار بودی/ که خلق مار در بستان نمودی
به شرع احمدی پیرایه بس نیست/ زمان رفتن این خار و خس نیست؟
بیا از گردن ما زنگ وا کن/ به زیر بار خر ملا رها کن»
شاعر برخی از عقب‌ماندگی کشور را به سبب عمل گروهی از روحانیون و روضه‌خوانان می‌دانست. او قصیده‌ای در هجو شیخ فضل‌الله نوری دارد. علی‌رغم اینکه به عنوان یک شاعر سیاسی شناخته نمی‌شود، اما در برابر او موضع‌گیری نموده است.
ایرج در هجونامه مشهور خود به قشر روحانیون ریاکار به شدت می‌تازد ولی در عین حال علمای حقیقی را نیز مستثنی می‌کند:
در ایران تا بود ملا و مفتی/ به روز بدتر از این هم بیفتی
ایرج در هجونامه مشهور خود به قشر روحانیون ریاکار به شدت می‌تازد ولی در عین حال علمای حقیقی را نیز مستثنی می‌کند:
در ایران تا بود ملا و مفتی/ به روز بدتر از این هم بیفتی
ایرج موضع سختی در برابر حجاب داشته است. این موضع را می‌توان به راحتی در قطعه «کاروانسرا» مشاهده کرد.
ایرج منتقد اوضاع جامعه سنتی زمان خویش بود. او به راحتی با زبان مطایبه و طنز، از برخی از رسوم ایرانیان (مانند بلند شدن جلوی پای اشخاص هنگام ورود به مجلس) انتقاد می‌کرد.
نام این رم را چو نادانان ادب بنهاده‌اند/ بیشتر از صاحبان سیم و زر رم می‌کنند
گر وزیری از در آید رم مفصل می‌شود/ دیگر آنجا اهل مجلس معتبر رم می‌کنند
ایرج با وجود آشنا بودن به میزان مجاز بودن ورود هزل به حوزه عفت عمومی در آن زمینه هم زیاده‌روی کرده است، تا جایی که به وفور از معانی زشت، الفاظ رکیک و مضامین مستهجن در اشعار خود استفاده کرده است. اینگونه واژه‌ها چنان زیاد در اشعار او استفاده شده‌اند که به اعتقاد برخی کارشناسان، نمی‌توان دیوان ایرج را در دسترس کودکان قرار داد.
نام این رم را چو نادانان ادب بنهاده‌اند/ بیشتر از صاحبان سیم و زر رم می‌کنند
گر وزیری از در آید رم مفصل می‌شود/ دیگر آنجا اهل مجلس معتبر رم می‌کنند
ایرج با وجود آشنا بودن به میزان مجاز بودن ورود هزل به حوزه عفت عمومی در آن زمینه هم زیاده‌روی کرده است، تا جایی که به وفور از معانی زشت، الفاظ رکیک و مضامین مستهجن در اشعار خود استفاده کرده است. اینگونه واژه‌ها چنان زیاد در اشعار او استفاده شده‌اند که به اعتقاد برخی کارشناسان، نمی‌توان دیوان ایرج را در دسترس کودکان قرار داد.
ایرج میرزا با شعر «زهره و منوچهر» مثنوی عاشقانه‌ای را هم سروده است که برگرفته از اسطوره «ونوس و آدونیس» از اساطیر یونانی است.
این مثنوی که با مطلعِ :«صبح نتابیده هنوز آفتاب / وا نشده دیدهٔ نرگس ز خواب» آغاز می‌شود،
محصول سال‌های پایانی عمر ایرج است و به همین جهت ناتمام مانده است.ایرج میرزا که ملقب به «جلال‌الممالک» و «فخرالشعرا» بود در ۲۲ اسفند ۱۳۰۴ خورشیدی در تهران بدرود حیات کرد.
.........................
منابع:
١- ویکیپیدیا
٢- دیوان اشعار
این مثنوی که با مطلعِ :«صبح نتابیده هنوز آفتاب / وا نشده دیدهٔ نرگس ز خواب» آغاز می‌شود،
محصول سال‌های پایانی عمر ایرج است و به همین جهت ناتمام مانده است.ایرج میرزا که ملقب به «جلال‌الممالک» و «فخرالشعرا» بود در ۲۲ اسفند ۱۳۰۴ خورشیدی در تهران بدرود حیات کرد.
.........................
منابع:
١- ویکیپیدیا
٢- دیوان اشعار
Subscribe to:
Posts (Atom)