له سه‌ر بڕیاری وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده و بارهێنانی ئێران كه به بیانووی جۆر به جۆر ئاسته‌نگیان خستوه‌ته سه‌ر سیستمی فێركاری و زیاتریش بۆ سه‌ر مامۆستایان، لێدوانم دا بۆ ته‌له‌ڤزیونی رووداو.
Aug 30, 2017
Aug 25, 2017
ئاوڕێك له خاڵه جیاوازه‌كانی هه‌رێمی كوردستان و كۆماری ئیسلامی ئێران
نووسینی: عه‌دنان هونه‌روه‌ر
١. له هه‌رێمی كوردستان ماڵپه‌ڕه‌كان و تۆڕه كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كانی وه‌ك (توییته‌ر، یوتیووب، فه‌یس بووك) به‌ربه‌ست و فیلته‌ری له سه‌ر نییه. كه‌چی له ده‌سه‌ڵاتی كۆماری ئیسلامی ئێران هه‌مووی ئه‌وانه داخراون و خه‌ڵكی ئه‌بێ به فیلته‌رشكێن ده‌ستیان بگاتێ.
٣. له هه‌رێمی كوردستان تاكسی بۆ یه‌ك كه‌سه‌و له ئێران بۆ چوار كه‌سه.
٤. له هه‌رێمی كوردستان سزای سێداره له سه‌ر شه‌قامه‌كان بوونی نییه. به‌ڵام له كۆماری ئیسلامی ئێران په‌تی سێداره وه‌ك ته‌زبێح له سه‌ر شه‌قامه‌كان هه‌ڵی ئه‌ده‌ن و كه‌سیش فزه‌ی نایه‌ت چوونكا دیكتاتۆر ئاگاداره.
٥. له هه‌رێمی كوردستان خێرایی ئه‌نته‌رنێت چه‌ند قاتی كۆماری ئیسلامی ئێرانه.
٦. له هه‌رێمی كوردستان سیستمی فره حیزبی بوونی هه‌یه، له كۆماری ئیسلامی ئێران حیزب به‌س حیزب الله رێبه‌ر ته‌نیا روح الله (خومه‌ینی)
٧. له هه‌رێمی كوردستان ئاسانكاری زیاتر هه‌یه بۆ خوێندن و بڕینی قۆناغه‌كانی زانست. له وڵاتی ژێر چه‌پۆكی كۆماری ئیسلامی ئێران خوێندن هیچ كه ئه‌سته‌مه به‌ڵكوو هه‌ندێك وانه‌یان هه‌ر لابردوه و هه‌ر زۆر به ئاسانیش ئه‌توانن قوتابی له زانكۆ ده‌ركه‌ن یان بیخه‌نه به‌ندیخانه‌وه.
٨. له هه‌رێمی كوردستان ئه‌نواعی مودێل ماشینی باش و لۆكس هه‌یه و زۆربه‌ی بنه‌ماڵه‌كانیش هه‌یانه. به‌ڵام خه‌ڵكی ژیرده‌سته‌ی كۆماری ئیسلامی ئێران له ماشێنی درووستكراوی ناوخۆ زیاتر كه له په‌نجا ساڵ له‌وه پێش پێشكه‌وتنێكی ئه‌وتۆی به خۆوه نه‌بینیوه، چاویان به هیچ ناكه‌وێ.
٩. له هه‌رێمی كوردستان پێشێلكارییه‌كانی مافی مرۆڤ زۆر زه‌ق نیین. كه‌چی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان و رێكخراوه‌كانی مافی مرۆڤ ساڵانه به ده‌یان جار گوشار ده‌خه‌نه سه‌ر كۆماری ئیسلامی ئێران كه به‌ڵكوو تۆزێك له رێژه‌ی زیندانی و ئه‌شكه‌نجه و سێداره‌ی كه‌م بكاته‌وه.
١٠. له هه‌رێمی كوردستان به‌ڕێوه‌بردنی كۆنسێرت و تۆماری سی_دی بۆ گۆرانیبێژان زۆر ئاسانه. به‌ڵام له ژێر چكمه‌كانی كۆماری ئیسلامی ئێران به‌ڕێوه‌بردنی كۆنسێرت و ده‌ركردنی سی_دی، حه‌رامه.
١١. له هه‌رێمی كوردستان وه‌رگرتنی مۆڵه‌ت بۆ له چاپدانی كتێب یان سازكردنی فیلم زۆر ئاسانه. كه‌چی له كۆماری ئیسلامی ئێراندا وه‌ك بێستوون كون كردنه.
١٢. تا ئێستا هیچ ده‌رو دراوسێیه‌كی هه‌رێمی كوردستان گله‌یی و گازنده‌یان نه‌كردوه گوایه هه‌رێم خه‌ریكی گێره شێونی وڵاته‌كه‌یانه. كه‌چی كۆماری ئیسلامی ئێران به‌رده‌وام خه‌ریكی گێره شێونی له وڵاتانی ئه‌فغانستان و یه‌مه‌ن و عه‌ره‌بستان و لوبنان و سوریا و ئێراق و هه‌رێمی كوردستانه و به‌تایبه‌تی له هه‌وڵی له ناوبردنی ئیسراییله.
١٣. له هه‌رێمی كوردستان زۆر به راشكاوانه ئه‌توانی له كۆڕ و كۆبوونه‌وه‌كان یان له ته‌له‌ڤزیون رای خۆت ده‌ببڕی. به‌ڵام له كۆماری ئیسلامی ئێران ڕاده‌بڕیین و زمان بڕین پێكه‌وه‌ن.
١٤. له هه‌رێمی كوردستان حكومه‌ت هه‌وڵی بووژاندنه‌وه‌ی دار و دره‌خت و له‌وه‌ڕگه‌كان ده‌دا، به‌ڵام كۆماری ئیسلامی ئێران به بیانووی گه‌ڕان به دوای پێشمه‌رگه و گه‌ریلاكاندا، دارستانه‌كان ده‌سووتێنێ.
١٥. له هه‌رێمی كوردستان كه‌ماییه‌تی ئایینی و نه‌ته‌وه‌ییه‌كان زۆر به جوانی رێزیان لێده‌گیرێ به‌ڵام له كۆماری ئیسلامی ئێران ئه‌و كه‌ماییه‌تیانه نابوود ئه‌كرێن یان به ته‌واوه‌تی ئه‌خرێنه په‌راوێزه‌وه. وه‌ك به‌هاییه‌كان و جووله‌كه‌كان و كورد و به‌لووچه‌كان و هتد.
١٦. له هه‌رێمی كوردستان خه‌ڵكی زیاتر براده‌ر و دۆست و هاوڕێن و ئه‌گه‌ر كه‌سێك سه‌ر به حیزبێك یان سه‌ر به ده‌سه‌ڵات بێ كابرا،(وه‌ك خۆیان ده‌ڵێن) ئه‌توانێ حه‌سابی قۆنه‌ریشی بۆ نه‌كات. به‌ڵام كۆماری ئیسلامی ئێران خه‌ڵكی ئێرانی وه‌ها په‌روه‌رده كردوه كه هه‌موو به‌رانبه‌ر به ده‌روجیران و ته‌نانه‌ت به‌رانبه‌ر به براكه‌یشی دڵڕه‌ش بێت و به‌رده‌وام له بیری ئه‌وه دان كه نه‌كا فڵانی داوێكی بۆ بته‌نێ. هه‌روه‌ها قه‌د ناتوانی ته‌نانه‌ت حیساب بۆ منداڵی كابرایه‌كی سه‌ر به ده‌سه‌ڵات (جاش) نه‌كه‌یت.
١٧. له هه‌رێمی كوردستان به‌رتیل خواردن له ئاستی كۆماری ئیسلامی ئێران كه خاوه‌نی رێژه‌یه‌كی باڵای ئه‌م بواره‌یه، كه‌متره.
١٨. له هه‌رێمی كوردستان كۆڵبه‌ری سه‌ر سنوور بوونی نییه، ئه‌گه‌ر هه‌بێ كۆڵبه‌ران ناكوژرێن. به‌ڵام له ژێر ده‌سه‌ڵاتی كۆماری ئیسلامی ئێران ساڵانه به سه‌دان كۆڵبه‌ر ئه‌كه‌ونه بۆسه‌ی هێزه‌كانی نیزامی و ئه‌كووژرێن.
١٩. بوونی تیرۆر له هه‌رێمی كوردستان زۆر ده‌گمه‌نه به‌ڵام كۆماری ئیسلامی ئێران ساڵانه پاره و بودجه‌ی تایبه‌تی ته‌رخان ده‌كات بۆ تیرۆری كه‌ساییه‌تیه به ناوبانگه‌كان ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر كه‌سایه‌تییه‌كه تارا بێ و نیشته‌جێی تاراوگه‌ش بێ.
٢٠. له هه‌رێمی كوردستان دانانی سه‌ته‌لایت ئازاده كه‌چی له كۆماری ئیسلامی ئێران قه‌ده‌غه‌یه و خه‌ڵكی هه‌ر به دزی و فزی دایده‌نێن.
٢١. له هه‌رێمی كوردستان گێڕانی ئاهه‌نگ و بۆنه‌ی نه‌ته‌وه‌یی وه‌ك نه‌ورۆز جێگای شانازییه. به‌ڵام له سیستمی كۆماری ئیسلامی ئێراندا گێڕانی وه‌ها بۆنه‌گه‌لیك، گرفتاری به دواوه‌یه.
٢٢. له هه‌رێمی كوردستان كڕین و فرۆشتن و خواردنه‌وه‌ی مه‌شرووب ئازاده، به‌ڵام له ژێر ده‌سه‌ڵاتی داعشییه‌كانی كۆماری ئیسلامی ئێران خواردنه‌وه‌ی شتی وه‌ها به‌رانبه‌ره له گه‌ل ئه‌زیه‌ت و ئازار و زیندان.
٢٣. له هه‌رێمی كوردستان پیاسه‌كردن و دانیشتنی كچان و كوڕان له لایه‌ن ده‌سه‌ڵاته‌وه رێگه‌ی لێنه‌گیراوه. كه‌چی له وڵاتی ژێر چه‌پۆكی كۆماری ئیسلامی ئێران دایه‌ره‌یه‌ك به ناوی گه‌شتی ئیرشاد دانراوه كه توندوتیژانه خه‌ریكی جێ به جێ كردنی حوكمێكه به ناوی: امر بالمعروف و نهی عن المنكر
٢٤. له هه‌رێمی كوردستان كار ئاسانی كراوه بۆ وه‌رزشوانه‌كان و رۆشتنی كچان بۆ وه‌رزشگاكان، به‌ڵام بۆ كۆماری ئیسلامی ئێران رۆشتنی كچان بۆ وه‌رزشگاكان هێڵی سووره و هه‌روه‌ها وه‌رزشوانه‌كانیش نابێ هامبازی وه‌رزشوانی ئیسراییلی ببنه‌وه.
٢٥. له هه‌رێمی كوردستان هه‌موو جۆره فیلم و زنجیره دراماییه‌ك بێ هیچ بڕین و لكاندنێك پیشان ده‌درێ. كه‌چی سانسۆر و بڕینی فیلمه ده‌ركییه‌كان به ته‌واوه‌تی باڵی كێشاوه به سه‌ر ته‌له‌ڤزیونه‌كانی كۆماری ئیسلامی ئێراندا.
٢٦. له هه‌رێمی كوردستان گه‌نده‌ڵی و خزم و خزمالێ زۆره به‌ڵام له چاو كۆماری ئیسلامی ئێران و به میلیارد میلیار دزینی پاره تا ده‌گاته دزینی ده‌كه‌ڵی نه‌وت و ئاسه‌واره مێژووییه‌كان، وه‌ك دڵۆپێكه له زه‌ریا.
٢٧. له هه‌رێمی كوردستان رێكخراوه‌كان پاره‌ی بۆ دابیین ئه‌كرێت. له ده‌سه‌ڵاتی كۆماری ئیسلامی ئێراندا رێكخراوه‌كان به هێز و وره و پاره‌ی ئه‌ندامیه‌تی ئه‌ندامان به‌ڕێ ئه‌چێ و هه‌ر كاتیش ده‌میان گه‌رم بێت به بیانوویه‌ك یان ئه‌یبه‌ستن یان ئه‌یسووتێنن.٢٨. له هه‌رێمی كوردستان هه‌لی كار زیاتره تا راده‌یه‌ك زۆربه‌ی كرێكارانی ده‌ره‌كی له وڵاتانی به‌نگلادێش و نیپاڵ و چین و هه‌روه‌ها باقی پارچه‌كانی دیكه‌ی كوردستان روویان له هه‌رێم كردوه. له وڵاتی كۆماری ئیسلامی ئێران رێژه‌ی دۆزینه‌وه‌ی هه‌لی كار ئه‌كرێ بڵێم سفره.
٢٩. له هه‌رێمی كوردستان رێژه‌یه‌كی كه‌متر له تووش بووان به ماده هۆشبه‌ره‌كان به دی ده‌كرێ، به‌ڵام حكومه‌تی كۆماری ئیسلامی ئێران جیا له‌وه‌ی رێخۆشكه‌ره بۆ بازرگانی ده‌ره‌كی به موخه‌ده‌رات، له هه‌مان كاتدا رێژه‌ییه‌كی یه‌كجار فراوان له تووش بوان به هه‌موو ماده‌سڕكه‌رێك له ناو خه‌ڵكی به دی ده‌كرێ.
٣٠. له هه‌رێمی كوردستان رێژه‌ی فه‌قیری و ده‌سته‌نگی به نیسبه‌ت زۆر كه‌متره له چاو خه‌ڵكی ژێر ده‌سه‌ڵاتی كۆماری ئیسلامی ئێران تا راده‌یه‌ك له‌شفرۆشی بۆ دابین كردنی ژه‌مه نانێك بوه‌ته دیارده.
٣١. له هه‌رێمی كوردستان منداڵان كه‌متر ئیش ده‌كه‌ن یان له سه‌ر شه‌قامه‌كان وێڵن نیین بۆ دابینی بژیوی ژیانیان. به‌ڵام حكومه‌تی كۆماری ئیسلامی ئێران خه‌ڵكی وه‌ها برسی راگرتوه كه منداڵانیش ناچارن بۆ ده‌رهێنانی بژیوی رۆژانه‌یان له شه‌قامه‌كان بسووڕێنه‌وه ماشین خاوێن بكه‌نه‌وه یان فاڵ بفرۆشن.
* سه‌رسام بوون به وڵاتانی داگیركه‌ر خۆسووك كردنه.
فرانكفۆرت/25.08.2017
...............................
ئه‌م بابه‌ته هه‌روه‌ها له ماڵپه‌ڕی رۆژی كورد دابه‌زیوه.
Jul 11, 2017
خودا خودامه
ئیمکانی نییه له گەل کوردێک چوار قسە بکەیت و ئەم دەستە وشانە یەک یان هەر هەموویان خۆیان نەخزانبێتە نێو دیالۆگتانەوە: خوا کەریمه، خوا گەورەیه، انشاالله، ماشاالله، سبحان الله، به ئەسحاب، به قورعان، به نان و دۆ، بە تەڵاقم، بەم تەحامه، به تەمای خواین، خوا له پشتی بێ، خوا شیفای بدات، خوا عافووی بکات، موحتاجین به دۆعا، دۆعای خاس خوا بێ، نەوەڵلا، بەرێوەڵلا، خوا دەس گرێ بە باڵتۆ، خوا ئه‌زانێ، خوا شوکر، له خوا به زیاد بێ، خوایه به گوناحی نەنووسی، خواحافیزت بێ، خوات له گەڵ بێ، خودا خودامه.
(خودی خودایش ھێندە ناوی خۆی بە کار ناھێنێ کە کوردە حەیاتەکە ئاوا دەسڕێژی پێ ئەکا)
Jul 10, 2017
كورد چی بكات؟
#كورد زۆر خۆی به موقه‌ده‌س و پاك و بێگه‌رد ئه‌زانێ. هه‌ر ئه‌م خۆ به ته‌واو زانیینه سه‌رچاوی كۆڵێك نه‌هامه‌تین.. جا ئه‌گه‌ر رۆژێك بێت و مردوه كاریزماكان نه‌مان، دڵسۆزانی كوردستان زۆر بوون، هێڵه‌سووره‌كان شكان و تابۆكان باریان كرد، ده‌مارگرژی خۆی له خۆیا نامێنێ، ئه‌م ده‌مار ئه‌ستوور بوونه ده‌ردێكی پیسه له سه‌ره‌تان و ئایدز پیستره..
دواتر ئه‌گه‌ر تۆزێك بایه‌خدرا به عیلم و سه‌نعه‌ت و به كتێب و به ره‌خنه و رێزگیرا له ژینگه و منداڵ و ئاژه‌ڵ، ئه‌و رۆژه ده‌سپێكی ژیانێكی نۆێیه بۆ كورد. تا ئه‌و كاتیش هیچ نه‌بێ ٢٠٠ ساڵ رێگامان ماوه بیبڕین، ئه‌گه‌ر هیچ كام له‌وانه‌تان پێ جێ به جێ نابێ، خه‌وتن باشترین خزمه‌ته، هیج نه‌بێ زه‌ره‌رتان نابێ..
Jun 4, 2017
پەنابەرێکی تێهەڵدراو
نیوە تەنزێکی تفت
عەدنان هونەروەر
به دەم بیرکردنەوە و وتوویرە و بۆڵەبۆڵەوە سەرم کاژی خستوە. هەر دەڵێم: باشە بۆ خۆم خستە گەل ئەو کابرایە و هاتمە ئێرە. نازانم بۆ لەو وڵاتە خۆشە دانەنیشتم؟ من وامزانی بۆ سەفەرێک دەچین و بە زووترین کات وەک باقی سەفەرەکانی دیکە دەگەڕێینەوە. کەچی سەفەر یەکجاری بوو. خۆ نەمزانی ئەم کابرایە ئاوای لێدێ و ئیتر نامناسێتەوە! شەوی پێش سەفەر گوێم لێی بوو کە لە گەل ژنە ئۆکراینییەکەی بە شەڕ هات و هەندێک قسە و مسەیان کرد. هەندێ تەلەفۆن و تەلەفوونکاری کرد و جانتای پێچایەوە و چەند ڕۆژ دواتر وێڕای دوو برادەری دیکەی هاتین بۆ سەفەر. من و هاوڕێیەکیشم هاتین لە گەلیان. لە فڕۆکەخانە لە یەکتر جیا بووینەوە به دەم ماڵئاواییەوە وتیان: دەی دواتر ئاگامان لە یەکتر دەبێت.
جەماعەتێک زۆر هاتبوون بۆ پێشوازیمان. بەڵام هەر لە فڕۆکەخانە هەستم کرد کە ئەم پێشوازیکەرانە بە چاوێکی زۆر سووک و سەلیم سەیری من ئەکەن. سرتە و پچەیان ئەکرد. وتم دەی هیچ نییە، سەفەرێکە و تەواو ئەبێ. باوەڕ ئەکەن بیکەن، نایکەن ئەوە ئاو چیاو! هەر لە هەفتەی یەکەم بە دەستی ئەم کابرا، ئەم هاوڕێ و هاوسەفەر و هاونەفەسەم به بەر چاو بنەماڵە و خزمانی، لێدانم خوارد. ئێستاشی لە گەل بێ ناچێتە مێشکمەوە که ئەو بوو بێ ئەو شەقانەی تێهەڵدام. ئەمه ئەو کابرا نەرم و نیانەکەی جاران بوو؟ بەلامەوە سەیر بوو. پێشتر لە لای خۆی ئەیخەواندم، خواردنی بۆ ئامادە ئەکردم. یاری و پیاسەکردنیش با بوەستێ، بەڵام ئێستا لێدان، شەق، ئاخر بۆ؟! پاشی شەقخواردن ناچار لە سووچێک بۆی دانیشتم و سەرم داخست و هیچم نەوت. دواتر هات و بۆق ملی گرتم و بە شەقێک تووڕی دامە دەرەوە. دیسان مێشوولەی پرسیار ویزەی کرد بۆ لام: ئاخر بۆ؟!
تۆزێک دڵخۆشی خۆمم دایەوە چی بکەم عادەتم کردبوو بەم پیاوە و هەر ئەویشم دەناسی لەم تاراوگەیەدا. ناچار لە نزیک ماڵیان لە سووچێک بۆی هەڵتروشکام بەڵکوو بەیانی بیبینم و بمباتەوە.
بەیانی بینیم.
وەستا.
وتم ئیتر تەواوە دڵم بە دەست هێنایەوە. چاوم بڕیە نێو چاوانی. خۆم ئامادە کرد بۆ ئامێز و دەست لە ملان و ئاشت بوونەوە. بەڵام نازانم چی به مێشکیدا هات که لە پڕ ڕووی وەرگەڕاندەوە وەک بڵێیت کەی تۆم دیوە کەی ئەتناسم کەی کەی کەی؟! ڕێگای خۆی گرتە بەر ئەمجارە بە هەنگاوی قایمتر و منیش به دواییدا و لە دڵمدا هەر دەمگوت حەی حەی حەی!
ئاغام ڕۆیشت و منیش دوای کەوتم. لە پڕ لە دەرگایەکی گەورە و ئاسنین خۆی کرد بە خانوویەکی گەورەدا. منیش سەرم داخست و چوومە ژوورەوە. جا هەر چوونە ژوورەوەم بینی بەڵام ئێستاش نازانم چۆناوچۆن دەرپەڕیمە دەرەوە. وامزانی ناو جەهەننەم کەوتووم. ئەو ڕۆژە بە تەواوی ڕۆژی ڕەشی من بوو. کاتی نوێژی جومعە بوو و ماڵەکەش مزگەوتیان پێ دەگوت. جا کاکە گیان وە دوام کەوتن وە دار، وە ئاسن، وە لەقە. منیش لە حەیبەتا خۆم گەیاندە لای ئاغام بەڵکوو ئەو بەرگرییەکم لێ بکات و لێم نەدەن کەچی ئەویش لە گەل جەماعەت شەقێکی چاکی تێ هەڵدام و ئیتر زانییم ئەم کابرایە منی وێڵ کردووە. خەڵکیش بە هات و هاوار بانگیان لە یەکتر دەکرد نەهێڵن بڕواتە ژوورەوە، تەواو مزگەوتەکەی گڵاو کرد. منیش کونە مشکم لێ بوو بە قەیسری و بۆ کونێک ئەگەڕام دەرچمە دەرەوە. دوای لێدانێکی باش و تف و لەعنەت کردنم بە سەر و گوێلاکی خوێناوییەوە، هاتمە دەرەوە. ئەو کەسانەی کە شەقیان تێ هەڵدا بووم و کوتەک بە دەس نەبوون، ئەوانم بێبەری کرد لە خێر و بێری ئەو جومعەیە. چونکا ناچار بوون بچنەوە و گڵاوی من لە خۆیان دەر بکەن.
ڕۆژێکی گەرمی هاوین به کۆڵێک خوری خەریک بوو ئەکووڵام. به ناچار پەنام بردە بەر سێبەری ماشینێک. ئێستا زستانه و خۆری تیژی هاوین ملی لار کردوە. بەڵام هێشتا جێگا پێ لاقەی ئەو شۆفێر ماشێنە کە لە سێبەری ماشینەکەیدا ڕاکشابووم بە لای ڕانمەوە دیارە. هەڵبەت نەک بڵێم ئەوە یەکەم جار بووە بەر پێ لاقە کەوتووم و باسی دەکەم. بە سەری ئێوە نەبێت بە سەری ئاوسی خۆم، دەیان جار ئەم لاشە ناسک و نازدارەم بۆەتە ئامانجی کاراتابازی و لە بریتی کیسە بۆکس بە کاریان هێناوم. چ بکەم وتم با تۆزێک خۆم لە هەتاو بشارمەوە. نەمزانی ئاوا بە دڵڕەقییەوە شەقتڕێن دەبم. تکایە هیچ دڵتان بۆم نەسووتێت و نەبێتە کەباب، خۆشتان لەوانەیە بە من یان بە یەکێ لە هاوڕەگەزەکانم خۆتان فێری کاراتا کرد بێ.
ئای..ی جا ناوی کەبابم هێنا ئێستا کە بۆی پاڵ کەوتووم ئەوا بە نێو خانەکانی مێشکمدا ناو و یاد و بۆنی دێت و دەڕوات و لەرزانه دەکات. هەتا ئەو ڕۆژەی کە گڵێک دێت بە سەرمدا یان دەبمە خۆراکی مار و مێرو، ئەو بۆنەم لە بیر ناچێت کە هەر تامم نەکرد. لەوەتەی هاتوومەتە ئەم جەحەندەمە دڵم وا بە کەبابێکەوە بەڵام هیچ کە دەستم ناکەوێت بەڵکوو هەر جارە لە بەر دەم کەبابخانەکانیشدا وەستابم و بۆنێکم کرد بێ بە دووکەڵەکەیەوە، یان شەقتڕێن کراوم، یان ڕەجم. هەر نازانم ئەو بەردانە چۆناوچۆن ئەیخەن؟ وەک تەرزە بە سەرمدا دەبارێ و تەزووی بە لەشمدا دەهێنا و جا نەمدەزانی هەڵبێم یان ئاوڕ بۆ دواوە بدەمەوە؟ وام لێ هاتووە بە تەواوەتی عادەتم کردوە بەم شەقستانە. تەواو ڕاهاتووم بەم شەق تێ هەڵدان و بەردباران کردنە. هیچم لە دەست نایە، تەواو تەواو بێ دەسەڵاتم. من ئەو خەڵکەم خۆش دەوێت ڕقم لە کەسیان نییە، بەڵام نازانم ئەوان بۆ هێندە لە ئاستی من دڵڕەقن. دەستیان دەشۆن، دەسنوێژ دەگرن، کەچی دەروونیان ناشۆن بەڵکوو تۆزێک مێهرەبان بن.
بەرەبەرە بۆم دەرکەوت کە یاسا و ڕێسای باوی ئەم وڵاتە وەهایە کە ئەبێ لە لاکۆڵانان بخەوم و ئیتر جێگام سەر مۆبیل و قەنەفەی گەرم و نەرم نییە. خواردن بە شەڕە سەگ پەیدا دەبێ. تازه ئەوە ڕۆیی پێیان دەکووتم ئەوە بخۆ، یان یانکرد بە دەمەوە، یادی ئەو ڕۆژگارە زێڕینانه ڕۆشتبوه مۆزەخانەی حەز و خولیاکانم. هەر سەگێ ئەگەر لە گەڕەکێکی ئەولاتر بڕۆیشتایەتە گەڕەکێکی دیکەی شار، ئەگەر خەڵکی کاریان پێی نەبووایە، لە دەستی سەگانی دیکە قوتاربوونی ئەستەم بوو. ئیتر ژیانمان دەفرۆشت بۆ کڕینی نانێ، ورکە نانێکی دەستی کەسێک. ڕەحم و بەزەیی بە مسقاڵ بوونی نەبوو بۆمان. سەگم دەبینی ئاوی کوڵاتوویان به سەریا کردبوو، دەیان سەگ و پشیله بەر ئوتومبیل دەکەوتن، به منداڵی گوێیان دەبڕن، ئەیانبەن بۆ شەڕە سەگ، نازانم ئێرە کوێیه. لە بیرمە ڕۆژێک منداڵێکی تەمەن دوو ساڵان ویستی بۆ لام بێ، منیش زۆرم پێ خۆش بوو، کەچی هەر کە دایکی زانی، بەردێکی حەواڵە کردم و ئەویشی گرتە نێۆ باوەش و لە هەمان کاتیشدا زیلەیەکیشی لێ دا. ژیانێکی دڵڕەق و سیخناخ لەم وڵاته جمەی دێ. گەر ناوی بگۆڕدرێت بە شەقستان، هیچ نەبێ بۆ ئێمە پڕ بە پێستیەتی.
ڕۆژێک لە ڕۆژان لە دوای پیاسە و گەڕان بە دوای شتێک کە بیخۆم و نەتۆپم لە برسا، بە ڕێکەوت چیکۆی هاوڕێم بینی. لە ناو فڕۆکە پێکەوە بووین. لە ماڵێکی خۆش و باڵابەرز و پڕ لە گوڵ و ڕێحان هاتە دەرەوە لە گەل خاوەنەکەی. زۆرم پێ خۆش بوو. لە پەنایەک خۆم مت کرد تا گەڕانەوە بۆ ماڵ. لە نێو باخەکەیاندا لە ناکاو چاوی بە من کەوت، سەرەتا نەیناسیم، بۆیە دەستی بە حەپەحەپ کرد. لە کونی دارتێلی ماڵە خۆشە ڤیلاییەکەیان بۆنی دەمی یەکترمان کرد. زۆر سەری سووڕ ما. وتی: ئەرێ باشە بۆ وات لێهاتووە، بۆ وا کز و لەڕ و لاواز و پڕ برینی؟ منیش دەستم بە گریان کرد و بۆم باس کرد کە حال وەها و وەزع ئاوەها. وتی خەمت نەبێ من لێرەم تۆش لە سووچێکی ئەو لای سەرەوە دانیشە و بۆ هیچ کوێ مەڕۆ، من هەر جارەو شتێک لە بەشەکەی خۆم لا دەدەم و لە کونی دارتێلەکەوە ئەیکەم بە دەمتەوە.
باش بوو ژیانێکی مەمرە و مەژی و کۆپینیم بەڕێ دەکرد. خۆراکی بۆ دەهێنام و تەنانەت کابرایەکی نیپاڵیش لەو ڤیلایە ئیشی دەکرد ئەویش پارتیبازییەکی بۆ دەکردم و ئاگای لێم بوو. هەرچەند بۆ من لە چاو جارانم ببووم بە پاشا، بەڵام چیکۆ هەر بۆڵەی دەهات و هەر دەیگوت: نازانم کەی دەڕۆینەوە کوڵام لە ناو ئەم تەپ‌وتۆز و گەرمایەدا. حەح‌ح
مانگ ڕابورد و گەرما خۆی لێژ کردەوە و ئەوانیش کەوتنە خۆیان کە بگەڕێنەوە بۆ فینلاند و منیش چاوەڕوانی ژیانی تەم گرتووم بووم. ڕۆژانە لە گەل هاوڕێکەم قسە و باسمان تاوتوێ دەکرد و هەواڵە گەرمەکانی بە پەلە بۆ دەگواستمەوە. ڕۆژێک باسی ئەوەی کرد گوایە خاوەنەکەی ئەو پەیوەندی کردووە بە بنەماڵەی خاوەنەکەی منەوە و ئەوانیش بە شانازییەوە پێیان وتوە کە ئاغاکەی من ڕۆیشتووە بۆ جیهاد. چیکۆ ڕێنوێنی دەکردم کە نەگەڕێمەوە بۆ شار. وتی: شارەوان و فەرمانبەرەکانی بە تەواوەتی کەوتوونەتە ناو شار هەر سەگێک ببینن ئەیکوژن و ئەیخەنە زبڵدانەوە. وتی: بچۆ بۆ لادێکان بیستوومە ئەوان بە ڕەحەم و بەزیی‌ترن. بەڵکوو لە گەل شوانێک ڕێکەوتی ئەو دەم پاسەوانی چاک بە بۆ مەڕ و ماڵاتیان. چەند ڕۆژ دواتر ئەوان ڕۆیشتنەوە و سەد خۆزگەم پێ خواست کە لەم کاولستانە، لەم شەقستانە نەجاتی دەبێت..
کەوتمە ڕێ بەرەو لادێکان. یەکەم ڕۆژی زستان بەفرێکی زۆر باریبوو. خەڵکێکی زۆر تەموورەیان بەستبوو بۆ خووگەراو. بەرازی داماو بە دەیان سەگ گەمارۆ درا و بە تاپڕ شوێنی کەوتن و دوای ماندوو کردنی، بە خاکەناز و کوتەک سەریان پان کردەوە. لە دڵ خۆمدا وتم، ئەمانە گوندنشینەکانن کە ڕەحم و بەزەیی لە دەروونیاندا گڕی بەستووە؟!
شەو خۆم کرد بە گوندێکدا و بەرەبەیان لە گەل قووقەی کەڵەشێر سەگانی دیکەی ئاوایی هرووژمیان هێنایە سەرم. چەند کەسێک لەوێدا بوون ئەوانیش بە بەرد و بە دار یارمەتی سەگەکانیان ئەدا بەڵکوو ڕێ و ڕەسمی کەوڵ کردنم تەواو بێ، بەڵام نازانم چۆن بوو سەگەکان وازیان لێ هێنام. لەو هێرشە دڕندانەیەدا لا گوێیەکەم شڕ بوو و قاچێکیشم شکا و ئیتر ئێستا بە تەواوەتی شەل و کەڕ لە سەر یەکێ لە سەلوێنکەکانی ئاوایی بۆی داکەوتووم. ئەوە دوو ڕۆژە تەنانەت ئاویشم نەخواردووەتەوە. تاجێک بەفر بە سەرمەوەیە و تەنانەت ناتوانم خۆیشم بتەکێنم، ئەوا بۆنی کەبابەکەش کە هەر نەمخوارد خرووکەی لووتم ئەدا.
پیاویان بە کرێ گرتە بە تاپڕ سەگ بکوژێ. هاتوون بۆ سەر ئەم سەلوێنکەی که منیش لێی پاڵ کەوتووم، لە جێگای خۆم ناجووڵێم. سەگانی هاوسێ و دراوسێ هەر کامیان ئەجووڵێن فیشەکێکی بەر دەکەوێ و بە دەم قرووسکە قرووسکەوە پەل کێشی ناو گەڵابەی تراکتۆریان دەکەن. بەردەوام هەر خۆزگە دەخوازم فیشەکێکم پێوە بنێن با هیچ نەبێ ببمە ڕسق و ڕۆزی بۆ منداڵانی ئەو پیاوەی کە ئەمکوژێ. لانیکەم حەسرەتی حەمام کردن و ڕێز و حورمەتێک و نان و خوان و کەبابێک و یاری تۆپانێ و دەستێکی مێهرەبانی بۆ هەمیشە لە سەرم دەڕەوێتەوە. چاوم نووقاندووە و دڵم توند توند لێ دەدات بەڵام ورەم بەرزە بۆ مەرگ و بۆ ڕزگاری.
فرانکفۆرت 2017-06-03
May 1, 2017
شۆڕشگێڕانی شۆرا
+جا وتم: ئەی خەبەر و باسی لای ئێوە؟ شار و دێهات ئێستا لەوانەیه ئیتر رەنگ و بۆنی بەهاری به خۆوە گرتبێ.
++ وتی: کورە نەوەڵا مەگەر رەنگ بۆنی درۆ و ریا و موخلیسم موخلیسم و واین له خزمەتانای گرتبێ.
+وتم: چۆناوچۆن؟ چ باسە؟
++وتی: کورە ئەوە ئیتر هەڵبژاردنی شۆرای شار و گوندەکانە و هەمووی به جلی کوردی و به حەماسەتەوە خەریکن خەڵک پەل کێش دەکەن بۆ لای خۆیان. هەموو بوونەته دوکتور و موهەندیس. تا دوێنێ هیچ هونەرێکیان نەبوو، بەڵام ئەوا ئێستا باسی تێزەکەیان دەکەن له فڵانه زانکۆ و له هەمان کاتیشدا قەسەمی هەوەڵ و ئاخریشیان به گۆڕی شەهیدانه. هەر چی رێگایانه له خەڵکی گرتوە سەر بکەی به هەر شوێنێکدا حەتم لووتت ئەتەقێ به لووتی یەکێکیانەوە. له مال دادەنیشیت و کارت پێیان نابێ، کەچی ناو عەنتەرنێتیشیان پڕ کردوە له تێلگرام و ئینستاگرام بگرە تا فەیس بووق و باقی کون و قوژبنەکانی دیکه.
+وتم: دەی به تەمای چ بکەی دەنگیان پێدەدەی؟
++وتی: جا مەگەر شێت بووم دەنگ به درۆزن و ریاباز و ماستاوچی بدەم؟
++ وتی: کورە نەوەڵا مەگەر رەنگ بۆنی درۆ و ریا و موخلیسم موخلیسم و واین له خزمەتانای گرتبێ.
+وتم: چۆناوچۆن؟ چ باسە؟
++وتی: کورە ئەوە ئیتر هەڵبژاردنی شۆرای شار و گوندەکانە و هەمووی به جلی کوردی و به حەماسەتەوە خەریکن خەڵک پەل کێش دەکەن بۆ لای خۆیان. هەموو بوونەته دوکتور و موهەندیس. تا دوێنێ هیچ هونەرێکیان نەبوو، بەڵام ئەوا ئێستا باسی تێزەکەیان دەکەن له فڵانه زانکۆ و له هەمان کاتیشدا قەسەمی هەوەڵ و ئاخریشیان به گۆڕی شەهیدانه. هەر چی رێگایانه له خەڵکی گرتوە سەر بکەی به هەر شوێنێکدا حەتم لووتت ئەتەقێ به لووتی یەکێکیانەوە. له مال دادەنیشیت و کارت پێیان نابێ، کەچی ناو عەنتەرنێتیشیان پڕ کردوە له تێلگرام و ئینستاگرام بگرە تا فەیس بووق و باقی کون و قوژبنەکانی دیکه.
+وتم: دەی به تەمای چ بکەی دەنگیان پێدەدەی؟
++وتی: جا مەگەر شێت بووم دەنگ به درۆزن و ریاباز و ماستاوچی بدەم؟
Apr 30, 2017
نەکا، نەکا
تا له ناوخۆ بووین دەسەڵاتی جاش پەروەری کۆماری سێدارەی
ئیسلامی ئێران، وەها پەروەردەی کردین که گومانمان له هەموو شت و هەموو کەس هەبێ..
ئەمانوت نەکا گیرۆدەی گوزینش و حەراسەت و ئیتلاعەت بین. تەنانەت ئەو کەسانەی که
بوێرانە ئیشێکیان دەکرد هەر گومانمان هەبوو لەوانیش که نەکا ئەمەش داوێک بێت
بۆمان.. نەکا تەلەفۆنمان له ژێر چاوەدێری بێت، نەکا عەنتەرنێتمان له بەر دەستیاندا
بێ و دواتر بیکەن به پەروەندە بۆمان.. ئاخری بەرەیەک درووست بوو که تەواو قانیع
بوون به کۆپین و به یارانه و تەواو پڕ گومان.
ئێستا چاک دڵنیام که دەسەڵاتی فڕووفیشاڵەی کۆماری
ئیسلامی ئێران هیچ ئاوێکیان پێ گەرم ناکرێ و تەنیا هەوڵیان دزی و ئیختلاس و
گەندەڵییه و تا سەر ئێسقان له خەڵکی ئەترسن و گەورەترین دوژمنیشیان عەنتەرنێته.
Apr 10, 2017
چیرۆکی سۆزانەکان
تەنزی فی‌می نزمی تاریک ..... عەدنان هونەروەر
هەر ڕیک لەو کاتەدا له گەل ئەنجوومەنی ژنان ئاشنا بوو که ئەنجوومەن شەقی برد
بوو و ببوو به دوو باڵەوە. یەعنی له ناو ئەنجوومەنێکی یازدە کەسیدا گرووپێک پەیدا
ببوو که رۆڵی ئۆپۆزیسیونیان دەگێڕا و به راست و به چەپ بەردەوام دژ و دژبەر بوون.
هەر کەس رێی بکەوتایتە ئەنجوومەن سەرۆکی فراکسیونی ئۆپۆزسیونی ناو ئەنجوومەن
جەنابی فەوزیه خانم، تەواوی هەوڵی خۆی دەخسته گەڕ بۆ ئەوەی رایکێشێت به لای خۆیدا
و باڵەکەی خۆی بکاته شاباڵ. جەنابی فەوزیه هەر ئەو رۆژه ئاگاداری کوون و قووژبنی
ماڵی سۆزان بوو. سۆزان کچێکی تەمەن 20 ساڵان بوو، باڵابەرز و چاو کەژاڵ و نەخشین
بوو. له هەمان کاتیشدا هەندێ سادە و دڵنەرم بوو. فەوزیه خانم کێشایه قەراخەوە و
پێی وت هاتوویت ببیته ئەندام؟
-
وتی: بەڵێ
-
دەی وەرە با
فۆڕمت بدەمێ و خۆیشم یارمەتیت ئەدەم تا پڕی کەیتەوە.
فۆڕم پڕ کرایەوە و له سەر مێزی بەڕیوەبەر دانرا. ئەوە مانای ئەوە بوو که
جەنابی بەڕێوەبەر کار و باری ئەندامی تازە تەواو بکه.
خۆیشی سۆزانی راکێشا دەرەوە تاکوو بزانێ چ باسە..
ئەویش یەغانی دڵی کردەوە و وتی:
کورە نازانم چیت بۆ باس کەم.
فەوزییه یارمەتیدا و وتی: باسی بنەماڵەت. باسی دایکتم بۆ بکه. بەڵام وەرە با
پیاسەیەکی ناو شاریش بکەین، دەی..
هەندێ که پێکەوە خۆیی بوونەوە.
سۆزان وتی: دایکم ژنێکی سادە و
ساکار و دڵ فراوان و زۆرە بەچه. ھەرچی ئەکات ھەر مێینەی ئەبێ، ھەر باوکم خۆی ئەکات بە پەستووەکەدا ھەموو کچەکان ئەزانیین
چ باسە. باوکم بێ یەک و دوو ئەسپی خۆی تاو ئەدا و تا ئەسپەکەی ماندوو دەبێ، ئێمە
لە ژێر پێخەفە پێنج قۆڵێەکەمان کە ھەر ساڵەو خوشکێکی پێ زیاد دەبێ، له دڵی خۆماندا
دۆعا دەکەین بۆ دایکمان کە بەشکوو برایەکمان بۆ درووس کات. چوونکا باوکم تەڵاقی
خستوە ئەمجارە ئەگەر دایکم کوڕی نەبێ، ژن دێنێت بە سەریا ئەگەر ژنیش نەیەنێت ئیتر
حەتمەن ئه‌م تەڵاق ئەدات.
فەوزییه شل شل گوێی هەڵخستبوو بۆ سۆزان و جار و
باریش مۆبایلەکەی چێک دەکرد که مەسێجی بۆ دەهات و سۆزانیش که ئەیزانی گوێیەک هەیه
خۆی بۆی شل کردوە، دیسانەوە درێژەی پێدا و وتی:
خولاسە ئەم مانگە بەردەوام
خەریکین چێشتی باش باش ساز دەکەین بۆ باوکمان، خواردنەوە و چەرەساتیش لە دەم خۆمان
ئەگرینەوە بۆ ئەو، تا کوو بەڵکوو برایەکمان بێت و ببێته شوانمان و دواتر بە ساقەی
گوونەکەی بیین.
ئەمەی که وت تۆزێک بزە گرتی بەڵام فەوزییه
نەیدەویست پۆرتی خۆی بشکێنێ وەک بڵێی به خرتوومی فیل دیلەکانێی کردبێ هەر بۆیه
پێنەکەنی. بەڵام هەر وتی دەی نەتانکوتوە به دایکتان که خەتای تۆ نییه؟ سۆزان تۆزێک
بای کردە قولی خۆی و وتی کورە جا نەمانوتوە خۆ حاڵی نابێ. ئه‌وه هیچ که من زانکۆم
خوێندوە، باقی خوشکەکانیشم یەک لە قاتی ھەوەڵ و ئەوانی دیکەش لە نھۆمی خوارتری
خوێندندان و بەردەوام وتوومانه بە دایکم دایە گیان; کوڕ نەبوونت پێوەندی بە تۆوە
نییە خەتای کرۆمۆزۆمی ئێگریکی باوکمانە کە نییەتی.. بەڵام دایکمان ھێندە ترساوە لە ھەوێ و له تەڵاق،
ھیچ ئەو قسانەی بە گوێیدا ناچێ.. تەنانەت نموونەی هاوڕێیەکم بۆ باس کردوە و
وتوومه: نازانم تۆ کوڕت بۆ چییه، تۆ نازانی لەیلای هاوڕێم چۆن ئەسیری ئەو برایانەی
بوە. نازانی چۆناوچۆن خستوویانەته ژێر کامێرای چاوەدێری خۆیان و ناتوانێ بجووڵێتەوە.. ئیتر
کوڕت بۆ چییه که ئێمەش ببستێتەوە؟
لەم باسی هاوڕێی
تازەیەیدا، فەوزییه وەک بڵێی سیگناڵی تازەی بۆ هاتوە داوای لێکرد هەندێک باسی
ئەویشی بۆ بکات. ئەمیش سادە و ساکار وتی:
ئەم هاوڕێمه ناوی
لەیلایه و له زانکۆ ناسیوومه. رۆژێک له رۆژان باسی نەبوونی نێرینە، وەک برام بۆ
کرد و دڵەڕاوکێیەکانم بۆی درکاند. کەچی ئەو باسی تاقانە بوونی خۆی کرد کە چۆناوچۆن
بە دەستی سێ براکەیەوە دەچەوسێتەوە. بە تایبەت کاتێ باسی ئەوەی کرد کە تەنانەت لە
گەڵیشی دێن بۆ زانکۆ وەک ئێسکۆرت و بادیگارد ئاگایان لێیەتی، تەواو ناو زگم قرچەی
لێھەڵسا. یان کە باسی چێکی موبایلەکەی دەکرد، ئیتر بە تەواوەتی بۆکڕووزم لێوەهات.
لەم قسەو باسانەدا
بوون کە میناخانم گەیشت پێیان. بۆ ئەویش نیوە چڵ باسێکیان کرد بەڵام ھەر نەیھیشت
تەواوی کەن، ئەو دەستی کرد بە زەم کردنی پیاوان.
مینا خانم پەنجا
ساڵ بەرەو ژوور بوو و زۆر له بینین و ئاشنا بوونی له گەل سۆزان هەستی به کەیف خۆشی
کرد. ئەو به رێکەوت لە گەل ئەنجوومەنی
ژنان و ئەدەبیاتی فمینیستییه‌كی ره‌ق و دژە پیاو ئاشنا ببوو. ھێندەش
زیادەڕەویی کردبوو کە دوای سێ بووک و دوو زاوا و کۆڵێک کچەزا و کوڕەزا تەڵاقی
وەرگرتبوو. لە سێزدە ساڵیدا مێردی کردبوو
بە کوڕەکەی دراوسێیان و ئیتر پێکەوە رۆشتبوون بۆ کوورەخانە و بەردەوام خەریکی
کرێکاری ببوو تا ئەوەی سێھەم منداڵی بوو و پاشتر پشتی بە زەحمەت راست دەبوویەوە.
مێردەکەی به ناچاری و به قەرز و قۆڵه لە شار نیوەماڵیکی کڕیبوو و پاشتر مێرد بوو
بە کرێکارو ئەویش بوو بە ژنی ماڵەوە. بە بۆنەی ئەوی لە شارەکانی دیکە رۆشتبوون بۆ
کوورەخانە، ناو لێبردن له‌و شارانه تاقه پۆزی بوو كه عەرزی دەدڕی.
له گەل سۆزان و فەوزییه
کاتێ پیاسەی ناوشاریان دەکرد، به دەم زەم کردنەوە، نەیتوانی ئەوە بشارێتەوە که خۆشترین کاتی ژیانی
هەر ئەو سەردمی کۆڵانی ماچان بوو، کاتی داڵان و ماچی تاریکی
و لە ناکاو
زریکاندنی له بیر نەدەچووەوە.
هەر چەند فتێڵەی
ژیانی له کز بووندا بوو، بەڵام سەرۆکی فراکسیونی ئۆپۆزسیون خۆش بێ، جار و بار
دەیکردە فشە لێی و له بیری دەبردەوە و ئەویش هاوشانی سەرۆک دەستیان دەکردوە به
بەرد تێگرتن له پیاوان.
فەوزییه بۆ ئەوەی
مەوزووعەکەی له بیر باتەوە وتی: پیاو ھەر بۆ ئەوە دەبێ ماشینت تێکچێت بە تایبەت
تایەکەی و سەرما و سۆڵەش بێ و تۆ لە نێۆ ماشین دانیشیت و ئەو تایەت بۆ بگۆڕێ و
دواتر کە ئیشەکەی بە جوانی کرد، ھۆڕینێکی بۆ لێدەی و بڕۆی. درێژەی پێدا و وتی پیاو
ئەگەر ئاڵتوون بکڕێ بۆ ژنی، بیباتە سەفەر، ئەوە ژنەکەی باش بزانێت کە مێردەکەی خەریکە
خەیانەتی پێدەکات. ژن ئاڵتوونی بۆ چییە؟ جل و بەرگی بۆ چییە؟ پیاو کەوەتە ھەڵە و
ھەرزەیی ئیتر دەست دەکات بە کڕینی ئەم شتانە.
سۆزانیش وتی جا ئەگەر نەیکڕێ، ئەمجارە دەڵێن ھیچ بۆ ژن و
مناڵی ناکات. ژن و منداڵی وێڵ کردوە و خەریکە ھەڵە و ھەرزەییە.
مینا وتی پیاو ھەر
چی بکات ھەموو ئیشەکانی هەر قۆڕە.
جا مینا و فەوزییه کەوتنه چەلەحانێ و یەکتر
تەحویل گرتن و پیاو له عەرزدان.
سۆزان له بەینی
قسەکانیاندا ناوبڕێکی دەس کەوت و خێرا وتی: بۆیه سەردانی رێكخراوی ژنانم کردوە
که ئەگەر دایکم تەڵاق درا هەر هیچ نەبێ هەندێ له گەل مافی ژنان و ئەو شتانەی که
ئەیکەوێ ئاشنا بم، یان هیچ نەبێ به یارمه‌تی ئه‌نجوومه‌ن، وەکیل و پارێزەرێکی بۆ دابین بکەم.
بەڵام مەخابن هیچ
کۆمێنتێک نەکەوته ژێر ئەو قسەی سۆزانه که عەسڵ و ئەساس و مەبەستی رۆشتنی بۆ ئەو
ناوەندە بوو. ناچار ھەر بێدەنگ بوو و سەیری ئەوانی دەکرد. چه‌لەحانێ تەواو
بوو لێک جودا بوونەوە و رۆشتنەوە بۆ ماڵ. بەڵام پێش جودا بوونەوە داوای شومارە
موبایلیان له سۆزان کرد و ئەوانیش ئادرەسی کمپینێکێان به ناوی یەک میلیون ئیمزا بۆ
گۆڕینی یاسای دژه ژنانیان پێدا که له ناو عەنتەرنێتدا بیدۆزێتەوە و ئیمزایەکی
پیاساوێت.
سۆزان لە ماڵەوە
ھەر لە بیری قسە و باسی ئەمڕۆی مینا و فەوزییەدا بوو. مینا ژنێکی زەعیف و کورتە
باڵا و بە دوور لە خشڵ و خۆڕازاندنەوە بوو. بیری هەر چەخماخەی دەکرد که بۆچی مینا
ھێندە رەش بینە بە پیاوان!
بەڵام فەوزییه هیچ
که هەندێ سینگ و بەرۆکی دەردەخست یەعنی پیاوانم بۆ گرینگ نییه یان خەڵکی چ دەڵێن
سەبارەت به لچک و سەرپۆشەکەم با بڵێن. سەر و بنی قسەیشی هەر ئەوە بوو که ژن نابێ
ببێته ئامێرێک بۆ رابواردنی پیاو. ژن کاڵا و شت و مەک نییه. بەڵام خۆی وەها لووتی
قنج کردبووەوە به نەشتەرگەری و عەمەلیاتی کەپۆ تاشین، کوونی لووتی ببوە لووله زۆپا
و سینگی پلاستیک و قوونی باغەیی بۆ خۆی ساز کرد بوو. لێوی هێندە قنج و خڕ کردبوو
نەتدەزانی لێوە یان کوولەکەیه.
هەندێ له قسەکانی
که مێشکی سۆزانی پێ گرنج گرنج کرد، ئەمانه بوون: ژیان بە ژنەوە بەستراوە. ژنان سەرچاوەکەی
ژیانن. ھەندێک کەسیش سەرکەوتنی پیاو دەبەستنەوە بە پشتگیری ژنێک. بەھەشت لە ژێر
پێی دادەنێن و لە ھەمان کاتیشدا ھەم حەوای فێڵ بازە و ھەم خاوەنی مەکری ژنانە.
رۆژان و ساڵان
رابرد. هاوڕێی هەرە باشی سۆزان ببوە دەفتەرێک و پێنووسێک که رۆژانه یادەوەرییەکانی
تێیدا دەنووسی. له بەشێک له دەفتەری یادەوەرییەکانییدا نووسیبووی:
چەند جاریک دایکم و
باوکم بە مەیلی گەرمترەوە ئێمە لە ماڵ نەئەبووین پێوەندیان ساز دەکرد، دواتر
دایکمان وەک ھەواڵی دڵخۆشکەر دەیکووت که حەزی له شتی مزرە، حەزی چووەتە ترشیات، یەعنی
ئاگادار بن هاوماڵی تازە بەڕێوەیە. ئێمەی
پێ دڵخۆش دەکرد و ئێمەش ھەر یەکەوە و بە نەوعێک بسکەمان دەھات.
بەڵام نازانم بۆ چی
بۆ من گرینگ نەبوو که برامان هەبێ یان نا! نازانم کاریگەری ئەو چەند جارە بوو که
ئامشۆی ئەنجوومەنم کرد یان چیرۆكی ژیانی لەیلای هاوڕێم بوو.
له بەشێکی دیکەی
دەفتەرەکەیدا ئەنجوومەنی بەم شێوە وەسف کرد بوو:
ئەنجوومەن کتێبخانەیەکی هەبوو که بەس یەک ژنم ئەبینی
دەستیان دەداتێ و جار و بار کۆڵنجیان دەشکێنێ و شتێ دەخوێنێتەوە. ئەم باڵ له ترسی
ئەو باڵ هەر ئاوڕیان له کێشەی ژنان نەدەدایەوە. کەسێک بهاتبایتە ئەنجوومەن و داوای
رێژەی خۆسووتاندنی ژنان و هۆکارەکانی بکردایه، هیچ سەرچاوەیەک له بەردەستدا نەبوو.
ئەندامان بەرەبەرە زیادی دەکرد به تایبەت پیاوان زیاتر چالاک تر بوون و بەردەوام
باسی فمینیستی له سەر دەم و فڵچیان بوو. هەمیشە چەپڵەیان ئەتەقاند بۆ ئەو ژنانەی
وا بوێرانه ئەتوانن تابۆ بهاڕن و سونەت بزماررێژ کەن و ئەگەر کچەکان بهاتبایەن
جگەرەیەکیان له گەل پیاوەکان بکردایه به دووکەل، زیاتر چەپڵەریزان دەکران. بەڵام
هیچ کام لەو پیاوه چەپڵەلێدەرانه هیچ کات ژنی خۆیان یان خوشکی خۆیان نەدەهینا بۆ
ناو ئەم کۆڕه به ناو فیمینیستیانه.
ھەمیشە بیرم لێ دەکردەوە کە فیمینیزم
یەعنی چی؟ کورد له کامه گۆشەیدا بۆی نووستووە و پرخە پرخی دی؟
له دوا لاپەڕی
دەفتەرەکەیدا نووسیبووی: منێک که بەردەوام شانەی دڵم شیلەی خستبوو جوان و شۆخ و
شەنگ بووم و ھەر لە زانکۆ دەیان کوڕ شومارەیان بۆ دەھاویشتم و داوای شومارەی
موبایلیان لێدەکردم. بە راستی وەک چیڵێکی خاس دەیان ژەرەژم ھێنابوە قاسپه و دەیان
کەس هەر به چاو لێکردن له چاو و روومەتی سوورم ببوونه شاعیر، کاتێ دەچوومە شایی و
زەماوەند، هەر بە لەرزانەم و شکۆی خرینگە خرینگ، شایی و بەزمی ھەڵپەڕکێکەرانم
ھەڵدەپەڕاند.
دەیان کوڕ و پیاو
بە لاتاو و تانە و تەشەرەوە، باسی جوانییەکەیان دەکردم. بەڵام چی بکەم هەندێ لووتم
بەرەو بەرزایی دەکشا و زانکۆ و ئەنجوومەن چوونم فۆڕمی مێشکی ئاڵۆزاندبووم. رۆژێک له
رۆژان ئەو کوڕەی که سەوز دەبوو له بەر پێمدا و هەر دەیکووت: ئەبێ له گەلی بچمە سەر
قەرار و منیش چڵمم پێدا نه‌ده‌ساوی تا بگات به‌وه‌ی خۆشم بوێ، له گەل ماتۆڕسوارێکی دیکه له نزیکمەوە فیشقەیەکی پاشاند له روومەتم و بۆ
هەمیشە چاوێک و نیوەی روومەتم سووتا. دواتر زانییم تێزابیان پێدا کردووم. ئیتر دوای هەندێ دوکتور چوون و شکایەت کردن، گۆشەگیری ماڵەوە بووم و نه زانییم فیمینیزم چییه و نه زانکۆچوونم به کەڵکم هات و هەر بۆیه ئێستا که ئەم دێڕانه دەنووسم لەوپەڕی نائۆمێدی و ناحەزیدا بۆی پاڵ کەوتووم و یەک رێگایش دەگرمه بەر و خۆم له دار ئەدەم با کۆتایی ژیانم بێ. هەر چەند زۆر بێزم دەکرد تەنانەت له بیرۆکەیەکیشی، بەڵام ئێستا بێز له سێبەرەکەم دەکەم. چاک دەزانم جیلوەی جوانیم نەماوە تا کەسێ خۆشی بوێم، با پیاوە فی‌می نزمەکانیش باش بزانن که رۆژێ کوشتەی مینیژووپ بوون و رۆژێ گیرۆدەی شەدە، ژن له کۆمەڵەگادا بوونی نییه تا مافی هەبێ ئەگەر بوون به دوو ژن لەوانەیە حیسابی نەفەریان بۆ بکەن.
من چیرۆکی هەزاران سۆزان بووم لەم وڵاته قژسووتاوەدا.. بای
Feb 13, 2017
شوخی با دامنەی سعدی شیرازی
منّت انترنت را عز وجل که گردش
در آن موجب قربتست و به شکر اندرش مزید نعمت. هر لایک و کامنتی که فرو می رود ممدّ
حیاتست و چون بر آید مفرّح ذات. پس در هر لایک و کامنتی دو نعمت موجودست و بر هر لایک و کامنتی
شکری واجب.
از دست و زبان که برآید
کز عهده شکرش به در آید
بنده همان به که ز تقصیر خویش
در این وادی دات کام‌جویی، پز زند
ورنه سزاوار لایک جوییش
کس نتواند که به جای آورد
باران رحمت بی حساب عنترنت، همه را
رسیده و خوان نعمت بی دریغش همه جا کشیده، پرده‌ی ناموس بندگان به گناه فاحش ندرد
و وظیفه روزی به خطای منکر نبرد.
ای دامنه‌ی همه‌ی دات‌ها، که از سرور غیب
گبر و ترسا وظیفه خور داری
دوستان را کجا کنی محروم
تو که با معشوق این نظر داری
القصه..،
اپل و گالکسی و ماکروسافت در کارند
تا تو لایک و کامنتی به کف آریّ و به
غفلت نخوری
فیس و گاگول و انستا و تویت، همه از
بهر تو سرگشته و فرمان بردار
شرط انصاف نباشد که تو لایک و کامنتی ببری
و به تنها بخوری
 |
| عدنان هنرور |
...................................................................
پاورقیه: این متن با الهام از دیباچه‌ی گلستان سعدی در روز والنتاین (روز عشاق مجازی) چاشنی طنز را در آن اشتراک گذاری کرده‌ام، تا بلکه به روزآوری بوده باشد.
Subscribe to:
Posts (Atom)