Oct 27, 2010
Oct 9, 2010
به بیانووی رۆژی جیهانی منداڵانه‌وه
هه‌موومان؛ رۆژگارانێک ساوایتی و کۆرپه‌له‌یی و منداڵی و مێر منداڵیم تێپه‌ڕاندوه.. هه‌موومان رۆژگارانێکی ره‌ش و ساته‌کانی شادیمان وه‌لا ناوه.. به‌لام ئه‌مڕۆ که واین له‌م ته‌مه‌نه‌دا، به‌رده‌وام تامه‌زرۆی ئه‌و ته‌مه‌نه و ئه‌و ساتانه ده‌بین و زۆرترمان پێمان ناخۆشه و یان لانیکه‌م خۆزگه ده‌خوازین که بریا هه‌ر منداڵ باین و قه‌د گه‌وره نه‌باین تا کوو هه‌ر ده‌م مامزی ئاواته‌کانمان هه‌ر خولیا بوونایه و غه‌در به‌ره‌نگار و به‌ربه‌ستی ژین و ئازادیمان نه‌بووبایت.. گه‌وره بوون به ته‌مه‌نیش بێ هه‌ستێکی ناخۆش دێنێت.. ئه‌مڕۆ که دیواری زانست جه‌غزی بیرۆکه‌کانی ئێمه‌ی داگیر کردوه، قه‌د له‌و خولیایه‌دا نیم که ته‌نانه‌ت بۆ ساتێکیش بێ بگه‌ڕێمه‌وه بو دواوه.. گه‌رانه‌وه بۆ پاش، هه‌ر ده‌م هه‌ستی وره و جووڵه له مرۆڤ ده‌سێنێته‌وه.. ئه‌مڕۆ که فێری پیتزا خواردن و سالادی مالزیایی و تی شێرت له به‌ر کردن و فێری سێرچ کردن له نێو ئه‌نته‌رنێت دا بووم، قه‌د بیر له‌وه ناکه‌مه‌وه ئاخ بۆ چێشتێک ساور یان بۆ شه‌له‌مێک یان بۆ گۆچانێکی لووس بۆ شوانیه‌تیم..
پێویسته فێر بین که چۆناوچۆن له گه‌ل مرۆڤانی که‌م ته‌مه‌ن و پڕ خولیا مامه‌ڵه بکه‌ین.. بۆ ده‌بێ منداڵانمان هه‌ر پێمان خۆش بێ وه‌ک با و باپیرانمان بیر که‌نه‌وه و له رێچکه‌ی ئه‌وان لا نه‌ده‌ن.. ئه‌ی داهێنان بۆ کێ.؟
Sep 20, 2010
Sep 17, 2010
ئۆپرای گه‌مارۆ
ئه‌م بابه‌ته له ژوماره‌ی 58ی حه‌وته‌نامه‌ی "ده‌نگی ئاشنا" بڵاو بوه‌ته‌وه.
هه‌بوو نه‌بوو گه‌مارۆیه‌ک هه‌یه وه‌ک په‌تا چین له سه‌ر چین خه‌ڵکی تووشی ده‌بن.. گه‌مارۆ گه‌روی پێ ته‌نگ کردوین، گه‌مارۆیش ئیتر بۆ خۆیی بوه‌ته چیرۆکی بێ بڕانه‌وه، ساڵ نیه گه‌مارۆی دوو قات و سێ قات له چوار سووچی دونیا به‌ر بینمان پێ نه‌گرن، ئاخر بۆ؟ "بأی ذنب"؟؟ ئه‌وا ئه‌م ساڵ گه‌مارۆ له لایه‌ک و مانگی ره‌مه‌زانیش له‌و لای دیکه‌وه، ته‌نگی پێ هه‌ڵچنیوین و نازانین په‌نا بۆ کێ به‌رین و خۆمان بخه‌ینه دامانی کێ..؟ جاران به ته‌مای سفره و خوان و چێشتی نه‌وتاوی بووین، بڕیار بوو نه‌وت له بریتی نێۆ چراکانمان، بێته سه‌ر سفره‌کانمان..! چاک بوو هه‌ر نه‌هات و به ده‌س بۆنی نه‌وته‌وه نه‌جاتمان بوو..! ئه‌گینا ده‌بوایه ئه‌وه‌نده نان و نه‌وتمان بخواردایه تا کێشی جه‌سته‌مان رووی له فڕین ده‌کرد، جا وه‌ره ئه‌م جاره پاره خه‌رج بکه بۆ تواندنه‌وه‌ی چه‌وری و شه‌کر دابه‌زاندن، خۆ پیاو به مانگێک ده کیلۆ ده‌توانێ زیاد بکات به‌ڵام به ساڵێک ناتوانێ سه‌د گره‌م که‌م کات... جا به‌س نه‌بوو ئه‌و سفره‌مانه لێ دووره، هه‌ر نان و پیازه‌که و شوکرێک بۆ په‌روه‌ردیگار به‌سمانه... با نه‌ته‌وه‌یه‌کگرتوه‌کان بڕیار له سه‌ر بڕیار ده‌رکه‌ن و دووقات و سێ قات لووتی نرخی شته‌کان به‌رز که‌نه‌وه، خۆ هه‌ر ئه‌توانین ژنێک بێنین و منداڵێک دروست که‌ین و پاره‌ی منداڵه‌که بخۆین.. ئه‌ی چۆن برا گیان! وا یارانه له رێگا دایه، وا دیاره جارێ بێنزینی ده‌س ناکه‌وێت، ئه‌گینا به چۆڕێک بێنزینی سۆپر خۆیی ده‌خزانته گیرفانمان و زوو ده‌گه‌یشت... خۆ من به هه‌ر نقه نقێک بوو، ژنێکم هێنا هه‌ر چه‌ند به قیستیش بوو، ئه‌گینا تووشی ئابڵۆقه‌ی ژن هێنان ده‌هاتم.. به‌ڵام ئه‌گه‌ر وه‌ک ئه‌و منداڵانه‌ی که ئه‌مڕۆ له دایک ده‌بن و ئه‌و بره پاره‌یه بۆ دابین کردنی ژیانی به ساڵاچوان ته‌رخان بکرایه‌ت، ئیتر به لای ره‌حم و به‌زه‌یی ئه‌م و ئه‌و چاو له ده‌س نه‌ده‌مان..
جا با واز له‌م ژنان و پیاوانه‌ی 30 ساڵی داهاتووه بێنین، چونکا ئه‌زانم یه‌که‌م کێشه‌ی هاوسه‌رگیریه‌کانی 30 ساڵ دواتر هه‌ر ئه‌م بڕه پاره‌یه که بۆ ئه‌م کۆرپه‌لانه ته‌رخان کراوه، ئه‌وان که له‌وانه‌یه به پێی"خووشه‌به‌ندی" یه‌کتریان دۆزیبێته‌وه و خووشه‌ی یه‌ک کچێکی خووشه‌ی سێی هه‌ڵخڕاندبێت یان به پێچه‌وانه‌ی ئه‌م ئاڵ و گۆڕه هاتبیته ئاراوه.. به‌زه‌یم به شوورای حه‌ل ئیختلاف دا دێته‌وه، که 30 ساڵی داهاتوو ئه‌م کێشه‌یه چۆناوچۆن چاره سه‌ر ده‌که‌ن...
دیسانه‌وه خه‌ریک بوو ئۆپراکه‌م له بیر بچێته‌وه...
ئه‌ڵێم بیلامانا، پیاو زاتی نیه بچێته ده‌ره‌وه، چوونکا سه‌یری نرخی شته‌کان ده‌کات که چۆناوچۆن لووتیان به‌رز کردوه‌ته‌وه، پیاو له ترسی جه‌ڵده و سه‌کته ده‌ترسێ ئیتر خۆ له خودا به‌زیاد بێ بۆ ئه‌م جۆره نه‌خۆشیانه قه‌د گه‌مارۆمان وه سه‌ر ناکه‌وێ.. ته‌نانه‌ت گه‌مارۆ زۆر جار به کاره‌ساتێک کۆتایی دێت، له رۆژنامه‌کان دا ئه‌م جۆره هه‌واڵه قیزه‌ونانه ده‌بینین:" فڵان ژن له به‌ر فه‌قیری و ده‌س کورتی مێرده‌که‌ی، ژیانی هاوبه‌شی تێک داوه"، یه‌عنی له گه‌ل نه‌بوونی پاره‌دا ژیانی ئاڵۆز بووه و شێواوه..! "فڵانه پیاو به هۆی نه‌داریه‌وه سه‌ری منداڵه‌که‌ی بڕیوه"، یان "فیساره بنه‌ماڵه منداڵه‌که‌ی له به‌ر ده‌رکه‌ی فڵانه ده‌وڵه‌مه‌ندا جێهێشتوه".. جا خۆ ماڵی ده‌وڵه‌مه‌ندانیش ناوێرن خه‌شه‌ڵ بنێنه ده‌ره‌وه، چوونکا ده‌یان که‌س چاوه‌ڕوانی ده‌ڵقی خه‌شه‌ڵه‌که‌یان ده‌که‌ن به‌ڵکوو له‌تێک سێۆ یان قاژێک کاڵکیان لێ به جێ مابێ و ئه‌وان بیخۆن، جاری واش هه‌یه که ئه‌م ده‌وڵه‌مه‌ندانه جار و بار منداڵێکیش داڵده ئه‌ده‌ن، ماڵی ده‌وڵه‌مه‌ندان بوته باخچه‌ی ساوایان، ده‌یان منداڵ و کۆرپه‌له له نێو ماڵیان دا دێن و ده‌ڕۆن و قرووسکه‌یان دێت و ئوپرا درگێڕن..!!!
ئه‌م ئۆپرایه له لایه‌ن میرزا تحریم الدوله سه‌رپه‌رشتی ده‌کرێت.. میرزا هه‌ر جاره میزی که‌ف بکات، ده‌یگرته نێوچاوانی خه‌ڵکی بێ ده‌سه‌ڵات و قانێع و شاکیر..
میرزا چاک ده‌یزانی جیقڵدانی خه‌ڵک قه‌د لیپاولیپ نابێ.. چوونکا میرزا هه‌رده‌م مۆسیقایه‌کی بۆ ده‌ژه‌ندن.. خه‌ڵکیش به‌رده‌وام به هیوای داهاتوو بوون، به‌ڵکوو مۆسیقایه‌ک ناخیان هێور کاته‌وه و ئیتر واز له گرم و قاڵ بێنن، میرزاش ده‌یزانی خه‌ڵکی به چی ئۆقره ده‌گرن هه‌ر منداڵانی برسی تر ده‌کرد تا بنه‌ماڵه‌کان به زریکه‌ی ده‌نگی منداڵانه‌وه ئۆقره بگرن..
عه‌جه‌ب ئۆپرایه‌که، ئه‌م ئۆپرای بۆڵه بۆڵه به‌رده‌وام و بێ بڕانه‌وه..!
Sep 14, 2010
ئه‌فسانه‌ی خۆشه‌ویستی (چیرۆک)
ناوی کتێب: ئەفسانەی خۆسەویستی
نووسەر: سەمەد بێهرەنگی
وەرگێڕ و خوێندنەوه: عەدنان هونەروەر
نیگارکێش: سروه نیکخا
چاپ: ناوەندی کولتوری کورد له نوێرنبێرگی ئاڵمان
(تایبەت به تەمەنی مێرمنداڵان)
...............
Aug 23, 2010
"تانیا"
له گوڵدانی خۆشه‌ویستی دا ده‌یان دڕک و ده‌یان بێ ئومێدی، سه‌ر هه‌ڵده‌دات.. شه‌ونم و نێرگز، بۆن و به‌رامه‌ی دونیای نیگای پڕ له مانای ئه‌م گۆڵدانه‌ن.. به‌ڵام مه‌خابن؛ ده‌یان ساڵه ئه‌م گوڵدانه که‌له‌پچه کراوه و به‌رده‌وام هه‌وڵی له ناو بردنی دولبه‌ران ده‌ده‌ن.. نیگای ئه‌و ناسک خه‌یاڵانه‌ی که وه‌به‌ر شاڵاوی ئاگر ده‌که‌ون، ته‌نیا سوپای خه‌مه که بۆ ئه‌ویندارانی جێده‌هێڵن.. ئه‌وا ئه‌م جاره، نوره‌ی "تانیا" بوو، وه‌ک ده‌یان کاره‌ساتی دیکه بوو به قوربانی خۆشه‌ویستی و خۆیی کرده پۆڵووی سه‌ر ئاگردانی سونه‌ت و کۆنه‌په‌ره‌ستی..
تا ئاگربه‌ربوونێکی دووباره و قووربانی خۆشه‌ویستی و یا قووربانی خۆش نه‌ویستن، له جه‌سته‌ی "تانیا"کانی دیکه، ده‌ستێکی ره‌شی به ناوی شه‌ره‌ف و نامووس و غیره‌ت، مه‌ودا هه‌یه..
تا ئاگربه‌ربوونێکی دووباره و قووربانی خۆشه‌ویستی و یا قووربانی خۆش نه‌ویستن، له جه‌سته‌ی "تانیا"کانی دیکه، ده‌ستێکی ره‌شی به ناوی شه‌ره‌ف و نامووس و غیره‌ت، مه‌ودا هه‌یه..
Aug 6, 2010
دارستانه‌کان، سه‌چاوکه‌ی ژیان و هێمای مه‌ده‌نیت
له هه‌ر وڵاتێک و له جێگایه‌کی ئه‌م گۆێ زه‌وینه، دارستانه‌کان سه‌چاوکه‌یه‌ک بۆ دابین کردنی داهات و یارده‌ری ماڵی خه‌ڵکی ناوچه‌که‌ن.. جیا له‌مانه‌ش دارستانه‌کان به‌رده‌وام جێگایه‌ک بوون بۆ راکێشانی توریست و گه‌ڕیده‌کان... له‌م گۆی زه‌وینه وڵاتێک هه‌یه، به ناوی کوردستان که نه ته‌نیا، مرۆڤه‌کان بایخیان نیه، ته‌نانه‌ت ئاژه‌ڵ و دارستانه‌کانیش وه‌ک بوونه‌ورانی ئیزافی دێته ئه‌ژمار.. ساڵانه ده‌یان کاره‌ساتی ئاگر که‌وتنه‌وه له دارستان و کێڵگه‌کانی سه‌رانسه‌ری جیهان به دی ده‌کرێ، که هه‌ریه‌که‌یان به هۆکارێکی سروشتی وه‌ک؛ هه‌وره بروسکه یان گه‌رم بوونی له راده به‌ده‌ری ئه‌و ناوچه‌یه، تووشی ئاگر که‌وتنه‌وه ده‌بن و ده‌س به جێ وڵاته‌کان هه‌وڵ ده‌ده‌ن بۆ به‌رپه‌چ دانه‌وه‌ی و خێرا له لایه‌ن بنکه‌کانی ئاگر کوژێنه‌وه له عه‌رز و له ئاسمانه‌وه، به هانای دارستانه‌کانه‌وه دێن و به‌ر به ته‌شه‌نه سه‌ندنی ئاگر ده‌گرن.. که‌چی له وڵاتی من هیچ که له‌م جۆره ئاگر که‌وتنه سروشتیانه هه‌ر زۆر زۆر که‌من به‌ڵام ساڵانه به هه‌زاران هێکتار زه‌وی و دارستان ده‌سوتێنرێن، مرۆڤه داگیرکه‌ره‌کانی ئه‌م ناوچه‌یه، به زل هێزی خۆیان به شێوه‌ی ناراسته‌و خۆ به‌ر بینی خه‌ڵکی ده‌گرن، به‌ڵکوو له‌م سه‌رده‌مه دا که گۆی زه‌وی تووشی پیس و پۆخڵی هاتوه، زیاتر و زیاتر بتوانن خه‌ڵکی ئه‌م ناوچه‌یه، بخنکێنن و رێگای هه‌ڵمژینی ئۆکسیژنیان لێ بستێنن.. یان به شێوه‌ی ناراسته‌وخۆ خه‌ریکن رێگای وه‌ده‌ست هینانی داهاتی خه‌ڵکی ده‌بڕن، خه‌ڵکانێک که ساڵانه ده‌چوون بۆ مازوکردن، بۆ بنێشت کردن، بۆ گه‌زۆ کردن، ئیتر خۆی بۆ خۆی ئه‌مه ناراسته‌وخۆ رێگایه‌که بۆ بڕینی داهاتی خه‌ڵکی..
داوا ده‌که‌ین له هه‌موو خه‌ڵکان، له لاینگره به‌شه‌ردۆسته‌کانی سه‌راسه‌ری جیهان، له ژینگه‌پارێزانی نێونه‌ته‌وه‌یی، به هانای دارستانه‌کانی ناوچه‌ی مه‌ریوان و باقی ناوچه‌کانی دیکه بێن، به هانای دار و ده‌وه‌ن و بوونه‌وه‌ره‌کان بگه‌ن، یه‌ک که‌لام به هانای ژیانه‌وه بێن... .
Aug 3, 2010
یازده‌ش گه‌یشت
پیاوێک له پێناوی چه‌رخی زه‌مان ئامێزی خۆشه‌یستی کرده گه‌مارۆی خه‌یاڵێک و رازێک و ئه‌وینێک.. خه‌یاڵ هاته دی، راز پشکووت، ئه‌وین په‌ره‌ی سه‌ند.. ئه‌و کاته‌ی که "با" هه‌ڵی ده‌کرد، کڕیوه ده‌هات، ته‌پ و تۆز دایده‌گرتین، ده‌سته‌کانی تۆ هیوا و گوڕ و تینی خستبوه نێۆ دیوه‌خان و داڵانی سینگ و هه‌ناومه‌وه.. له دوای تێپه‌ڕاندنی ده‌یان وه‌رز و ده‌یان سات و کات، هه‌ر هه‌وێنی عه‌شق و خۆشه‌ویستی بوو، بوو به هه‌تاوی تێکه‌ڵ به بۆنی ئاو، به گزنگی به‌ربه‌یان و ئاسۆی پرشنگ دار تر.. له بیرته رۆژگاران چه‌ند سارد بوو، به‌ڵام وه‌رزی خۆشه‌ویستی و بڕوا به داهاتوویه‌کی "به‌شکم" ئاوای شه‌وانیشی گه‌رم و روناک ده‌کرد.. وه‌ره با وه‌رزی سه‌رما له‌بیر نه‌که‌ین، کڕیوه و نه‌بوونی و خه‌یاڵه‌کانی، لووره‌ی گورگه‌کانی، له بیر نه‌که‌ین..
ئێستا من برینداری ئه‌وینم، خه‌مباری ئه‌وینم، دورگه‌ی چاوه‌کانت مه‌کۆی خه‌مانمه، نیوان ده‌لاقه و بینینی تۆ بستێک ، لێوێک و ماچێک بوو، به‌ڵام به ژیلوانیش بڵی شێعرێکت بۆ بخونێته‌وه، پێت بڵێ: "له بیرته چه‌ند جار په‌پو‌له‌م نارد بۆ ماچێک هه‌ر نه‌و نارد.."
سه‌ره‌تای ده‌سپێکی یازده‌هه‌مین ساڵوه‌گه‌ری ژیانی هابه‌شمان پیرۆز بێ له خۆم و له که‌ژان و له ژیلوان.
ئێستا من برینداری ئه‌وینم، خه‌مباری ئه‌وینم، دورگه‌ی چاوه‌کانت مه‌کۆی خه‌مانمه، نیوان ده‌لاقه و بینینی تۆ بستێک ، لێوێک و ماچێک بوو، به‌ڵام به ژیلوانیش بڵی شێعرێکت بۆ بخونێته‌وه، پێت بڵێ: "له بیرته چه‌ند جار په‌پو‌له‌م نارد بۆ ماچێک هه‌ر نه‌و نارد.."
سه‌ره‌تای ده‌سپێکی یازده‌هه‌مین ساڵوه‌گه‌ری ژیانی هابه‌شمان پیرۆز بێ له خۆم و له که‌ژان و له ژیلوان.
Subscribe to:
Posts (Atom)